تشریح هزینه بالاسری پروژه و اجزای تشکیل دهنده آن
در این پست ویدئویی، به تشریح هزینه بالاسری پروژه و اجزای تشکیل دهنده آن می پردازیم.
در یک تعریف کلی باید گفت، هزینه بالاسری شامل هزینه هایی است که برای انجام عملیات اجرایی لازم است ولی نمی توان این هزینه را به یک فعالیت خاص تخصیص داد و در آنالیز قیمت آن فعالیت وارد کرد.
در یک دسته بندی کلی، هزینه بالاسری را به دو دسته هزینه تقسیم می کنیم.
اول هزینه بالاسری عمومی که شامل مجموعه هزینه هایی می شود که نمی توان آن را به یک پروژه خاص متعلق دانست.
این هزینه ها مربوط به عملیات انجام شده در دفتر مرکزی شرکت پیمانکاری بوده و به همین دلیل به آن هزینه های دفتر مرکزی می گویند.
البته این هزینه ها را می توان بصورت تخمینی و با توجه به مبلغ پروژه ها بین تمام پروژه های جاری در شرکت، تسهیم کرد.
دوم هزینه بالاسری کار است.
این هزینه ها مختص به یک پروژه خاص بوده و در ردیف مالی حسابداری به آن پروژه تخصیص داده می شود.
هزینه بالاسری کار را باید به شش زید مجموعه تقسیم کرد.
یک، هزینه های سرمایه گذاری که شامل هزینه های تنخواه در گردش پیمانکار است.
این هزینه ها با توجه به وچود پیش پرداخت نزد پیمانکار محاسبه می شود.
هزینه های دیگری که در این دسته قرار می گیرد، شامل هزینه های ناشی از وجوه نقدی حسن انجام کار ضبط شده نزد کارفرماست.
دو، هزینه ضمانت نامه ها. هزینه هایی که برای تنظیم و تمدید ضمانت نامه های انجام تعهدات، پیش پرداخت، حسن انجام کار توسط پیمانکار پرداخت می گردد.
سوم، سود پیمانکار.
این هزینه تا تاریخ 31/4/94 و مستند به ماده 104 قانون مالیات های مستقیم، 5% مبلغ پیمان بوده است که بر اساس تبصره 4 همان ماده کارفرما مکلف بوده است از صورت وضعیت های پیمانکار کسر نماید
ولی به موجب بند 25 ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات های مستقیم مصوّت 31/4/94 ، ماده 104 قانون و تبصره های آن حذف شد و از آن تاریخ مستند به ماده 105 قانون مالیات های مستقیم 25% سود حاصل از پروژه ها ملاک محاسبه مالیاتی قرار می گیرد و کارفرما هیچگونه وظیفه ای در قبال پرداخت این مالیات و کسر از صور وضعیت نخواهد داشت و
در انتهای سال مالی، پیمانکار می ماند و مدمور مالیاتی. بطور نُرم، سود پیمانکاری در محاسبه هزینه بالاسری 8% گرفته می شود.
بنابراین، در محاسبه این هزینه بایستی 2% به هزینه مالیاتی تخصیص داده شود.
پنجم، هزینه بیمه. در طرح های عمرانی، این هزینه 67/1% مبلغ پیمان و در طرح های غیرعمرانی 78/7% مبلغ پیمان بایستی توسط پیمانکار در وجه سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود.
ششم، هزینه مستمر کارگاهی. این هزینه ها شامل هزینه نیروی انسانی، هزینه مسافرت مدیران و کارکنان دفتر مرکزی، هزینه تهیه مدارک، هزینه غذا و پذیرایی کارگاهی و هزینه های پست، مخابرات و ارتباطات می شود.
در مقدمه فهارس بهای سازمان برنامه و بودجه، این ضرایب مشخص گردیده است.
و در چهار گروه تقسیم بندی شده است.
اگر پروژه طرح عمرانی باشد که بصورت مناقصه واگذار گردیده، این ضریب 1/30 است ولی اگر بصورت ترک تشریفات مناقصه پروژه واگذار شده باشد، این عدد به 1/20 تقلیل می یاید.
برای پروژه های غیرعمرانی،که با برگزاری مناقصه پیمانکار برنده مشخص می گردد، این ضریب 1/41 خواهد بود.
و باز اگر پیمانکار بدون برگزاری مناقصه تعیین گردد، این عدد برابر 1/30 خواهد بود.
نحوه شکست ضریب بالاسری در قراردادهای احداث، در جدول نمایش داده شده در صفحه مشخص گردیده است.
تمامی اعداد ذکر شده در این صفحه دارای پایه محاسباتی بوده که طریقه محاسبه آن در کتاب دوجلدی جنگ اول و صلح آخر به تفصیل توضیح داده شده است.
فقط به یاد داشته باشیم که برای محاسبه ضریب بالاسری، بایستی بعد از بدست آوردن مجموعه ضرایب، از فرمول نگارش شده در ذیل صفحه استفاده کرد.
این ضرایب به طریق دیگری نیز قابل تقسیم هستند.
این تقسیم براساس تأثیر زمان بر هزینه بالاسری صورت می گیرد.
اگر هزینه ها با افزایش زمان پروژه ثابت بمانند به آن هزینه بالاسری ثابت می گویند.
که شامل هزینه بیمه، سود پیمانکاری و هزینه مالیات بر سود می شود. برای تشریح موضوع، اگر یک پروژه یکساله، دو سال طول بکشد، با فرض ثابت بودن مبلغ پیمان، این سه آیتم برای پیمانکار ثابت خواهد بود.
ولی در نقطه مقابل هزینه هایی است که با افزایش زمان پروژه، افزایش می یابند.
این هزینه ها شامل هزینه تمدید ضمانتنامه، هزینه بالاسری عمومی، هزینه بالاسری کار و هزینه های سرمایه گذاری می شود.
اگر بخواهیم خیلی ساده این مسأله را تشریح نماییم، در صورت افزایش زمان پروژه به میزان یک سال، مسلماً پیمانکار باید ضمانت نامه های خود را تمدید نماید یا حقوق پرسنل خود را چه در دفتر مرکزی چه در کارگاه، پرداخت نماید و قطعاً هزینه غذای آنان را نیز باید تقبل نماید.
ولی چرا ما این تقسیم بندی دوگانه را انجام دادیم.
یک دلیل ساده، و آن این که اگر تطویل زمان پروژه خارج از قصور پیمانکار باشد، قطعاً پیمانکار می تواند این هزین های متغیّر را مطالبه کند.
در نقطه انتهایی این پست ویدئویی، به سه نکته حائز اهمیت در برآورد هزینه بالاسری اشاره می کنیم.
نکته اول، به خاطر داشته باشیم که هزینه های دفتر مرکزی و هزین های مستمر کارگاهی به نحوه اداره پروژه به تعداد پروژه و میزان بلوغ سازمانی یک شرکت و گرید ساختار پیمانکاری وابسته است.
بطور مثال، وجود سه پروژه در یک شرکت پیمانکاری، مسلماً هزینه بالاسری دفتر مرکزی را برای هر پروژه کاهش می دهد. یا در مثال دیگر، شرکت پیمانکاری با گرید بالاتر، قطعاً هزینه بالاسری بیشتری خواهد داشت.
نکته دوم، پیمانکاران می توانند در مناقصه تا سقف 10% برای هزینه بالاسری به کارفرمای خود تخفیف دهند و البته در این حالت، باید بر اساس فرمت نشان داده شده در صفحه نمایش، نحوه آنالیز ضریب بالاسری را برای کارفرمای خود توجیه نماید.
بطور مثال، اگر در یک طرح عمرانی ضریب بالاسری 1/30 است، پیمانکار می تواند این عدد را تا 1/17 تقلیل دهد.
نکته سوم، اشاره به پرداخت هزینه های بیمه سهم کارفرما، بیمه بیکاری، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض شهرداری از طرف کارفرما در طرح های عمرانی دارد و به همین دلیل است که این ضریب در طرح های عمرانی نسبت به طرح های غیرعمرانی کمتر می شود.
پس تمام موارد گفته شده، به هیچ عنوان قابل مطالبه از طرف کارفرما نمی باشد.
موضوع: هزینه بالاسری
آیا پیمانکار در صورت تطویل زمان پروژه خارج از قصورش، می تواند ادعایی بابت افزایش هزینه بالاسری داشته باشد؟
داستان
در دفتر آقای مهندس حسنی، مدیر پروژه کارفرما، یک جلسه دو نفره با حضور مهندس صریح القلم، مدیر عامل شرکت پیمانکار در حال برگذاری می باشد. مهندس صریح القلم مثل همیشه خوش پوش و شیک، سرموقعی که وعده داده بود، وارد اتاق شد و سلام و احوالپرسی گرمی با مهندس حسنی کرد. یک عادت جذاب این مرد که او را زبانزد خاص و عام می کند این است که هیچ وقت، حتی به یک جلسه رسمی هم، دست خالی نمی رود و تکه کلامش این است که:
"اگه جلسه رو با شیرینی شروع کنیم، به شیرینی هم تمام می کنیم."
مهندس حسنی به احترام این جنتلمن از جا بلند شد و با احترام خاصی صریح القلم رو دعوت به نشستن کرد و گفت:
" آقای مهندس، هنوز هم شیرینی هاتون رو از قنادی لرد تهیه می کنید… این قنادی برای ما قدیمیی ها پر از خاطره هست. اجازه بدید یک قهوه تلخ هم سفارش بدم و بعد صحبت رو شروع کنیم."
و بعد از دستور به آماده کردن قهوه، سریع به سراغ اصل مطلب رفت و گفت:
"دوستان واحد پیمان رسیدگی اعلام کردند که شما اقرارنامه مبنی بر عدم وجود ادعای مالی به غیر از رقم صورت وضعیت قطعی رو امضاء نفرمودید."
مهندس حسنی یک لحظه فنجان قهوه رو در هوا میان میز و لبانش نگه داشت و گفت:
"دلیلش ساده است و اونهم اینه که این شرکت ادعاهای مالی دیگه ای هم داره که طی مکاتباتی خدمت حضرتعالی هم اعلام شده ولی به اون رسیدگی نشده. بنده هم به این دوستان عالیقدر شما در واحد رسیدگی عرض کردم که لیست ادعاهای بررسی نشده در ذیل این اقرارنامه نیز ذکر شود و دوستان بادی در غبغب انداخته و گفتند که این موضوع بار حقوقی ندارد. آقای مهندس من و شما که بسیار از این پروژه ها دیدیم و شما هم من رو تأیید می کنید که اگر مدت زمان پروژه خارج از قصور بنده 2 سال بیشتر طول بکشد قسمتی از هزینه های بالاسری بنده افزایش پیدا می کنه."
مهندس حسنی خواست حرف رو قطع کنه که صریح القلم دستش رو گذاشت روی دست مهندس و با این حرکت حرفش رو ادامه داد:
"آقای مهندس، هزینه تمدید ضمانت نامه ها هزینه حقوق پرسنل بنده و یا همین غذا و پذیرایی در زمان تمدید قرارداد از کجا پرداخت می شود؟"
مهندس حسنی که می دونست حق کلام ادا شده و برای این حرف پاسخی نداره، شروع کرد به بیان توجیهات عدم امکان پرداخت و گفت:
"آقای مهندس، صد در صد با شما موافقم ولی در یک قرارداد دولتی که تمام منابع ریالی اون مشخص هست. من از چه منبعی باید به شما پرداخت کنم؟ یا شما باید به سراغ داروغه شهر بروید و علیه من دادخواست بدید که اون موقع چنین کارفرمای هلویی رو از دست میدهید و یا باید قید این هزینه ادعایی رو بزنید."
"هزینه هایی که برای انجام عملیات اجرایی لازم می باشد ولی نمی تواند به یک فعالیت خاص، تخصیص داده شود و در آنالیز قیمت فعالیت وارد نمی شود."
هزینه بالاسری به دو فاکتور قابل تقسیم می باشد:
1- هزینه بالاسری عمومی:
مجموعه هزینههایی که نمیتوان آن را به پروژه خاصی متعلق دانست و مربوط به هزینههای انجام شده در دفتر مرکزی شرکت پیمانکاری میباشد و به همین دلیل به هزینههای دفتر مرکزی معروف است. البته این هزینهها را میتواند بهصورت تخمینی در پروژهها و فعالیتهای مختلف جاری در دفتر مرکزی تسهیم گردد.
2- هزینه بالاسری کار:
هزینههایی که تنها مختص به یک پروژه خاص بوده و در ردیف مالی در حسابداری به آن پروژه تخصیص داده میشود که خود به شش آیتم تقسیم می گردد. هزینه های سرمایه گذاری، هزینه ضمانت نامه ها، سود، بیمه ، مالیات و هزینه مستمر کارگاه
ضرایب بالاسری در قراردادها به چهار دسته تفکیک می شوند:
1- طرح عمرانی در صورت برگزاری مناقصه 1.30
2- طرح عمرانی و ترک تشریفات مناقصه 1.20
3- طرح غیرعمرانی در صورت برگزاری مناقصه 1.41
4- طرح غیر عمرانی و ترک تشریفات مناقصه 1.30
یک دسته بندی جذاب برای هزینه بالاسری وجود دارد:
1- هزینه بالاسری ثابت: هزینه هایی که با افزایش زمان پروژه ثابت می ماند.
شامل هزینه بیمه، سود پیمانکاری و هزینه مالیات بر سود.
2- هزینه بالاسری متغیر: هزینه هایی که با افزایش زمان پروژه افزایش می یابد.
شامل هزینه تمدید ضمانتنامه، هزینه بالاسری عمومی یا دفتر مرکزی، هزینه بالاسری کار و هزینه های سرمایه گذاری
و یک نکته حائز اهمیت آنکه هزینه بالاسری متغیر، برای پیمانکار قابل ادعا خواهد بود، البته اگر تطویل زمان پروژه خارج از قصور پیمانکار اتفاق بیفتد. طرح چنین ادعایی در قراردادها در دو وضعیت قابل بررسی است:
1- طرح های عمرانی که برای آن مأخذی در بودجه پروژه لحاظ نشده است و ادعا تنها به وسیله ارائه دادخواست ممکن است.
2- در قراردادهای غیر عمرانی بسته به توافق پیمانکار و کارفرما دارد که در صورت عدم توافق باز باید به سراغ دادگاه رفت.
هزینه بالاسری در پروژه های EPC چقدر است توضیح بدید ممنون میشم
۲۴
در قراردادهای EPC عنوانی به نام هزینه بالاسری نداریم . چونکه در این نوع قراردادها دو طرف توافق می کنند که کاری رو انجام بدهند و در قبال اون پیمانکار به صورت مقطوع یا LUMP SUM عددی رو دریافت کند . بنابراین نمی تواند بگوید که این هزینه تجهیز کارگاه من هست این هزینه بالاسری من هست و اعداد رو از هم منفک کنه در این نوع قراردادها موضوعی به نام CBS مطرح می شود یا Cost Breakdown Structure یعنی پیمانکار و کارفرما با هم توافق می کنند که در صورتی که این قرارداد رو انجام بدهند بسته به اون شکست آیتم ها در واع بتوانند چه درصدی رو از پیمان دریافت کنند . ولی در قراردادهای EPC بعضی موقع ها مواردی به عنوان قیمت جدید مطرح میشه بنابراین توی پیوست ۲ و ۳ قرارداد EPC پیمانکار و کارفرما باید توافق بکنند که هزینه بالاسری برای این نوع کارها چه مقدار است ؟ و اگر کار جدید اتفاق افتاد پیمانکار غیر از اینکه اون رو آنالیز می کنه و نگه میگه هزینه اصلی چه هزینه بالاسری اتفاق میفته اگر چنین موضوعی پیش نیاید یا توافق نشده باشد باید به صورت عرف به هزینه بالاسری قرارداد های دیگر رجوع کند همانطور که می دانید در قراردادهای عمرانی این هزینه ۱.۳۰ هست و در قراردادهای غیر عمرانی ۱.۴۱ هست . پس می واند عرفا رجوع کند به قراردادهای دیگر و بگوید هزینه بالاسری a ریال است که در واقع از ضریب ۱.۴۱ در هزینه اون قیمت جدید بدست می آید و این رو ادعا کند .
۲۹
با توجه به زیر ذرهبین بودن پرداختیهای کارفرما به پیمانکار چنین ادعایی فقط از طریق دادخواست قابل وصول است ، همان بهتر که بالاسری را کاهش داد
۱۷