33 – آیا پیمانکار ملزم به تهیه صورتجلسه ورود مصالح به کارگاه و اخذ تأییدیه از کارفرما می باشد؟
1659 بازدیداین پست ویدئویی را برای پاسخ به یک ابهام، چالش و دردسر همیشگی در پروژه های ساخت و ساز شروع می کنیم.
باری از مصالح مورد نیاز پروژه وارد کارگاه شده است آیا پیمانکار باید دنبال ناظر بدود تا صورتجلسه مصالح ورودی تنظیم شود و یا ناظر از اهرم های فشار خود استفاده کرده و پیمانکار را موظف به تنظیم صورتجلسه نماید؟
بحثی که شاید اهمیت آن از نگاه ارکان اجرایی مغفول مانده و کلا ً طرفین، زیاد علاقه ای به ورود به این موضوع نشان نمی دهند.
این موضوع گریبان تمامی پروژه ها را در حین انجام تعهدات گرفته و فرقی نمی کند ساختار دولتی و یا خصوصی نقش کارفرمایی داشته باشند.
در این پست با مفاهیم مرتبط و دلایل اصرار نشریه 4311 یا همان شرایط عمومی معمول پیمان ها بر صدور این دسته صورت جلسات آشنا می شویم و در نهایت با ادعاهای قراردادی محتمل پیمانکار که با داشتن چنین صورت جلساتی به بار می نشیند و ریسک های کارفرمایی آشنا خواهیم شد.
موضوع: صورت جلسه مصالح پای کار
"آیا پیمانکار ملزم به تهیه صورتجلسه ورود مصالح به کارگاه و اخذ تأییدیه از کارفرما می باشد؟"
مسئول اجرایی کارگاه با صدایی مضطرب، آقای علی نژاد، سرپرست کارگاه پیمانکاری رو پشت بیسیم صدا می زنه و سریع بدون اینکه منتظر پاسخ علی نژاد بمونه میگه:
"آقای مهندس حسنی در محل دپوی آرماتور منتظر شما هستند. آقای کاظمی هم ایشون رو همراهی می کنند."
ناگهان صدای آقای حسنی بلند میشه و به نظر میاد که بیسیم رو از سرپرست اجرا قاپیده:
"آقای عزیز! دست از اون صندلی و دفتر بردار بیا پایین به اجرا و افتضاحی که داری درست می کنی هم یک سر بزن. نگرانم زخم بستر بگیری برادر!"
آقای علی نژاد که متوجه وخامت موضوع شده سریع خودش رو به محل دپوی آرماتور میرسونه و محيط رو براندازي میکنه که ببینه چه گافی در محل جنایت واقع شده که حسنی رو تا این حد عصبانی کرده.
حسنی کلاه ایمنیش رو کمی جابجا می کنه و سمت کلمن آب کارگری میره و یک مقدار آب توی لیوان کنار کلمن می چرخونه و بعدش لیوان رو پر از آب می کنه و لاجرعه می نوشه. سپس رو به علی نژاد میگه:
"آقا شاخه های 4.20 متری هم جزو پرت آرماتور حساب میشه. نکنه چون تأمین آرماتور با کارفرما هست ملاک های پرت تغییر کرده؟!"
برای اینکه آقای کاظمی، سرپرست نظارت رو هم بی نصیب نگذاره به سمت ایشون هم بر می گرده و میگه:
"آقا، ناظرای شما دارن چه غلطی می کنن؟! نه نقشه شاپ رو چک کردن، نه کاتینگ لیست رو… نه اينکه به شاپ آرماتور سر میزنن. این آقا و اکیپش هم هر کاری می خوان می کنن کسی هم بهشون نمیگه خرت به چند من!"
بدون اینکه اجازه بده جواب سوال هاش توسط این دو بزرگوار داده بشه، ادامه میده:
"آقای علی نژاد، می دونی آخر کار باید یک بالانس متریال تحویل بدی که مشخص بشه آرماتور تحویلی از طرف کارفرما با آرماتور مصرفی حضرتعالی می خونه یا نه؟! درثانی این آرماتور تحت تملک کارفرما است شما باید این پرت رو با مهندس مشاور صورتجلسه کنی و به هیچ عنوان حق خروجش رو نداری."
این منبع گاز آماده انفجار رو مگه کسی می تونست خاموش کنه. کل صورتش قرمز شده بود. روبه کاظمی ادامه داد:
"آقا، برای هر صورت وضعیت ماهانه بصورت تفکیکی محاسبه بالانس متریال آرماتور باید ضمیمه باشه وگرنه یک ریال نه به پیمانکار بابت صورت وضعیتش می دم نه یک ریال به مهندس مشاور.
یکی از محل های کاربرد این صورتجلسه زمانی است که کارفرما متعهد به تأمین مصالح و تجهیزات می باشد.
زمانی که تعهد تأمین مصالح بر دوش کارفرماست، یکی از مواردی که پیمانکار جهت تسویه حساب بايستي تحویل دهد، "بالانس متریال تحویلی از طرف کارفرما" مي باشد.
در این مدرک پیمانکار ثابت می کند که مصالح تحویلی را به میزان صحیح در عملیات اجرایی استفاده کرده و به عنوان امین از پرت نامناسب مصالح جلوگیری کرده است.
در انتهای هر فاز اجرایی، پیمانکار تفاوت مصالح ورودی (برداشت شده از صورتجلسه مصالح پای کار) و مصالح مصرفی (برداشت شده از نقشه های چون ساخت تأیید شده توسط مهندس مشاور) را اعلام می نماید.
عدد اعلام شده دربرگیرنده سه عدد می باشد:
1- حجم مصالح باقی مانده در دپو که نشان دهنده سفارش اضافی نسبت به نقشه های اولیه می باشد و پیمانکار بایستی ثابت کند دلیل این اضافه سفارش چیست.
2- پرت مصالح که بنا به آنالیزهای ثبت شده در آیین نامه ها و استانداردها تعیین و یا بسته به نقشه های اولیه به توافق طرفین می رسد و بایستی در مواردی که قابل فروش به عنوان ضایعات می باشد تحویل کارفرما شده و صورتجلسه گردد.
3- عدم بالانس مصالح که از کسر دو ردیف مطرح شده از عدد ما به التفاوت مصالح ورودی و مصالح مصرفی به دست می آید و پیمانکار بایستی پاسخگوی این عدم بالانس باشد چرا که در مرحله تسویه حساب مالی به حساب بدهکاری پیمانکار منظور می گردد.
کارفرمایان عزیز باید در نظر داشته باشند که در زمان نگارش قرارداد، بایستی نحوه محاسبه پرت و بالانس متریال و تعهدات پیمانکار را به درستی ذکر و نگارش نمایند.
اما در صورتیکه تأمین مصالح بر عهده پیمانکار باشد، تنظیم صورتجلسه مصالح پای کار بر اساس بند "ب3" ماده 20 شرایط عمومی پیمان، جزو الزامات می باشد. و البته این مدرک در چند نقطه زمانی از قرارداد قابل استفاده و استناد است:
1- تنظیم صورت وضعیت های موقت
2- ادعاهای طرفین در محل اختلافات
3- کنترل زمانی و کیفی مصالح وارده برای جلوگیری از تأخیرات تعهدات پیمانکار
4- تنظیم کلوزهای قرارداد بیمه برای مصالح و تجهیزات در صورت بروز حوادث فورس ماژور
و نکته آخر اينکه به یاد داشته باشیم امضای صورتجلسه مصالح پای کار از طرف کارفرما و مهندس مشاور، از مسئولیت پیمانکار در صورت مشکلات کیفی مصالح در حین اجرای عملیات و دوره تضمین نمی کاهد و نمی تواند برای پیمانکار ایجاد ادعا نماید.
با چند نکته اساسی در مورد صورتجلسات تنظیمی در حین انجام تعهدات قراردادی طرفین آشنا شویم.
نکته 1: بر اساس ماده 2 موافقتنامه قراردادی مبتنی بر نشریه 4311:
"اسناد تکمیلی که حین اجرای کار و به منظور اجرای پیمان، به پیمانکار ابلاغ می‌شود یا بین طرفین پیمان مبادله می‌گردد نیز جزو اسناد و مدارک پیمان به شمار می‌آید. این اسناد باید در چارچوب اسناد و مدارک پیمان تهیه شود. این اسناد، ممکن است به‌صورت مشخصات فنی، نقشه، دستورکار و صورتجلسه باشد."
بر این اساس به خاطر داشته باشیم که مفاد صورت جلسه تنها وقتی معتبر می باشد که در چارچوب اسناد و مدارک پیمان باشد و نمی تواند آنها را نقض کند.
نکته 2: صورتجلسه تنها وقتی معتبر است که امضاء کنندگان آن از سمت طرفین قرارداد معرفی شده باشند و مفاد مندرج در صورتجلسه در مجموعه اختیارات اعلامی آنها باشد. بطور مثال امضاء صورتجلسه با ناظر مقیم برای انجام یک عملی که بار مالی دارد به هیچ عنوان معتبر نمی باشد.
نکته 3: در ذهن داشته باشیم که ممکن است طرف کارفرمایی در ذیل صورتجلسه بنویسد که "اعتبار صورتجلسه به شرط ابلاغ آن از طرف کارفرما و یا یک مقام مشخص از طرف کارفرما می باشد." پیمانکار حتی باید به این موضوع دقت کند که در قراردادها نوشته شده باشد اعتبار صورتجلسات به شرط ابلاغ می باشد. ولیکن در صورت عدم درج چنین جمله ای در قرارداد و یا ذیل صورتجلسه، ابلاغ یا عدم ابلاغ صورتجلسه از اعتبار آن نمی کاهد.
نکته 4: در انتهای هر صورتجلسه اگر در متن آن تفاهمی مبنی بر انجام یک عملیات اجرایی علاوه بر تعهدات قراردادی شده باشد، بایستی وضعیت قیمت گذاری و برآورد این موضوع تعیین تکلیف شود.
نکته 5: اگر در صورتجلسه اشاره به دستور یا تعهدی خاص شده باشد، بایستی حتماً اشاره به ماده قراردادی و یا مکاتبه و سند قبلی توافق شده صورت گیرد که موضوع قابل پیگیری باشد.
نکته 6: بایستی تمام مواردی که در صورتجلسه ثبت می شود دارای زمان یا فرجه برای انجام باشد که بعداً قابلیت پیگیری داشته باشند.
نکته 7: تمام ضمائم صورتجلسه نیز باید به امضای حاضرین در جلسه برسد.
نکته 8: اگر صورتجلسه چند برگ داشته باشد، بایستی در بالای تمام صفحات شماره صفحه از یک شماره کل درج گردد. مثال: بالای صفحه اول از یک صورتجلسه سه برگی عدد 1/3 یا صفحه یک از سه منظور گردد.
نکته 9: در صورتجلسه امکان درج جریمه برای طرف متعهد بند درج شده در صورتجلسه خارج از آن چیزی که در قرارداد نوشته شده نمی باشد.
نکته 10: در صورتجلسه نمی توان تعهدی برای شخص ثالث که در جلسه حضور ندارد ایجاد کرد.
نکته 11: پیمانکار می تواند با درج تعهدات کارفرمایی در صورتجلسه و ثبت زمان برای ایفای تعهدات در ادعاهای آتی از آن استفاده کند. بطور مثال، تأیید نقشه های شاپ و یا ابلاغ دستور کار و یا پرداخت صورت وضعیت و …
در ابتدا شرایط عمومی پیمان را هم می زنیم و تمام موارد مرتبط با این مقوله را به روی میز می گذاریم.
بر اساس بند ج ماده 13، مصالح و تجهيزات پاي كار، عبارت است از مصالح و تجهيزاتي كه پيمانكار، با توجه به اسناد و مدارك پيمان براي اجراي موضوع پيمان، تهيه كرده و در محلي يا محل‌هايي از كارگاه كه در طرح جانمايي تجهيز كارگاه به‌عنوان انبار كارگاه يا محل انباشت مصالح تعيين گرديده است، نگه‌داري و حفاظت مي‌كند.
در ادامه همین بند تاکید شده است، مصالح و تجهيزات موجود در محل مصرف يا نصب نيز مصالح و تجهيزات پاي كار ناميده مي‌شود.
و در تبصره ذیل این بند گفته شده است، قطعات پيش‌ساخته و تجهيزاتي كه در اجراي موضوع پيمان، با اجازۀ كارفرما و زير نظر مهندسان مشاور، در كارگاه‌ها و يا در كارخانه‌هاي توليدي خارج از كارگاه ساخته شود نيز در حكم مصالح و تجهيزات پاي كار به شمار مي‌رود.
اما مهمترین اصل مورد استفاده در نشریه 4311، بند ب3 ماده 20 می باشد که پیمانکار موظف خواهد بود که نوع، مقدار و تاريخ ورود مصالح و تجهيزات به كارگاه بايد با مهندس ناظر صورتجلسه شود.
و اهمیت توجه به این مصالح پای کار در ادامه همین بند اشاره شده که مصالح بايد به طور مرتب به نحوي انبار شود كه تمام آن به سهولت قابل بازرسي، شمارش يا اندازه‌گيري باشد.
انبار مصالح بايد از هر لحاظ قابل حفاظت بوده تا مصالح در مقابل عوامل جوي و عوامل ديگر مصون باشد.
و در نهایت بر اساس بند الف ماده 37 ، در آخر هر ماه، پيمانكار، وضعيت كار‌هاي انجام شده از شروع كار تا آن تاريخ را طبق نقشه‌هاي اجرايي، دستوركارها و صورت‌جلسه‌ها اندازه‌گيري مي‌نمايد و مقدار مصالح و تجهيزات پاي كار را تعيين مي‌كند تا مبتنی بر آن بتواند صورت وضعیت خود را تنظیم نماید.
در راستای تشریح موضوع پیش رو باید با موضوعی به نام بالانس متریال آشنا شویم.
این موضوع خود را در قراردادهایی که تعهد تامین مصالح با کارفرما است نشان می دهد.
در این حالت پیمانکار باید ثابت کند مصالح تحویلی را بطور مناسبی مصرف کرده بنابراین حجم مصالح تحویلی در صورتجلسه ای ثبت می شود و براساس نقشه ها و مشخصات فنی منضم به پیمان، میزان مصالح لازم برای ساخت پروژه تعیین می گردد.
برای ماالتفاوت این دو عدد سه حالت وجود دارد یا حجم مصالح باقی مانده در دپو می باشد که قابلیت برداشت خواهد بود و یا جز پرت قابل قبول مصالح است که برای هر متریال میزان آن بر اساس آیین نامه ها و جداول فهارس بها قابل استحصال خواهد بود
ولی اگر مجموع این دوعدد پرکننده ماالتفاوت عنوان شده نبودند بقیه به عنوان آن بالانسی متریال محاسبه می شود.
در کلامی ساده پیمانکار جز پرت متعارف مصالح باید پاسخ گوی عناوین دیگر باشد چه مصالح باقی مانده در دپو که نشان دهنده سفارش اضافی کالا خواهد بود چه آن بالانسی که نشان دهنده پرت غیر متعارف و عدم مدیریت مصالح و متریال مصرفی می باشد.
حال در اینجا موضوع ثبت صورتجلسه مصالح و ابزارهایی که در اختیار طرفین می گذارد را روشن می کنیم
اگر تعهد تامین مصالح با کارفرما باشد براساس گامهای یک تا چهار مشخص شده در تصویر، صورتجلسه بالانس متریال مشخص می گردد.
غیر از این تهیه این صورتجلسه ابزاری برای تعیین کلوزهای بیمه قرارداد است و به دلیل اینکه مصالح تحت تملک کارفرما است باید در زمره بیمه تمام خطر با مسئولیت کارفرما قرار گیرد.
ولی در نقطه مقابل اگر تامین مصالح بر دو ش پیمانکار باشد بر اساس گام های یک تا سه تصویر شده دارای کاربرد تنظیم صورت وضعیت موقت می باشد.
به خاطر بسپاریم تا زمان درج در صورت وضعیت مصالح پای کار در تملک پیمانکار بوده و بنابراین باید در کلوزهای بیمه تجهیز کارگاه که برعهده پیمانکار است قرار گیرد
ولی بعد از ثبت در صورت وضعیت، کلیه تعهدات بیمه ای بر دوش کارفرما خواهد بود و بایستی در کلوزهای بیمه تمام خطر قرار گیرد.
بنابراین در پاسخ به سوال اصلی باید گفت:
منطبق بر شرایط عمومی پیمان، نوع، مقدار و تاريخ ورود مصالح و تجهيزات به كارگاه بايد با مهندس ناظر صورتجلسه شود.
در زمانی که تعهد تامین مصالح با کارفرما است این صورتجلسه برای تنظیم ساختار بالانس متریال به جهت پاسخ گویی پیمانکار برای مصرف مناسب مصالح در اختیار او دارای کاربرد خواهد بود و در زمان تعهد تامین مصالح بر دوش پیمانکار، این صورتجلسه برای استفاده در تنظیم صورت وضعیت موقت ماهانه مورد استفاده قرار می گیرد.
بنابراین در بحث ریسک و ادعا باید گفت ثبت صورتجلسه مصالح پای کار امکان ایجاد سه ادعا برای پیمانکار را به همراه خواهد داشت.
اول پرداخت در صورت وضعیت
دوم در محل های اختلاف این مدرک می تواند خود به عنوان سندی برای ورود مصالح به کارگاه با کیفیت مد نظر کارفرما باشد و
سوم در صورت ثبت در کلوزهای قرارداد بیمه ،قابلیت ادعا به شرط بروز حوادث طبیعی را خواهد داشت.
از طرف دیگر ثبت این صورتجلسه ابزاری قوی برای مدیریت ریسک کارفرمایان را نیز به همراه خواهد داشت.
اول امکان کنترل کیفی مصالح وارده به کارگاه جهت جلوگیری از تاخیرها و آسیب های احتمالی، دوم امکان کنترل کمی در صورت وجود تعهد تامین مصالح با کارفرما جهت تنظیم بالانس متریال و سوم امکان کنترل کمی و زمانی میزان مصالح وارده به کارگاه در زمان تعهد پیمانکار بر تامین مصالح
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.