15 – مدیریت و نظارت بر انجام کیفی و زمانی تعهدات قراردادی توسط پیمانکار

در یک قرارداد پیمانکار متعهد می گردد بر اساس زمان و کیفیت اعلامی در اسناد مناقصه، اقدام به ارائه قیمت نماید و اگر به عنوان برنده مناقصه، پای قرارداد را امضا کند تعهد می کند که با هزینه پیشنهاد شده، کلیه تعهدات مندرج در قرارداد را در زمان مشخص و با کیفیت اعلام شده انجام دهد.

بنابراین ایجاد یک بالانس بین ارکان سه گانه اصلی مدیریت پروژه جز تعهدات پیمانکاری است.

بنابراین مبتنی بر ماده 26 شرایط عمومی پیمان قراردادهای همسان 5490، پیمانکار در قرارداد EPC متعهد به اعمال مدیریت ، کنترل و نظارت بر اجرای صحیح کارها به وسیله افراد واجد صلاحیت است .

مسئولیت به کارگیری روشهای اجرایی مناسب و توالی کارها بر عهده پیمانکار است به طوریکه پیشرفت و کیفیت کارها طبق پیمان تامین گردد .

یعنی پیمانکار نمی تواند به بهانه اینکه بعضی کارها با توالی مناسب انجام نشده ، کیفیت پایین عملیات اجرایی و یا نواقص پیش آمده را توجیه کند.

در کلامی ساده، پیمانکار موظف به ایجاد یک بالانس منطقی بین سه گانه کیفیت، زمان و هزینه می باشد و به هیچ عنوان او نمی تواند با قربانی کردن یکی از این عوامل، آیتم دیگر را بپوشاند و اینگونه رفتار خود را در پروژه توجیه کند.

نمونه بارز این مسئله عملیات طراحی است.

با توجه به اینکه در قراردادهای EPC عملیات طراحی بر عهده پیمانکار گذاشته شده است و کارفرما با پرداخت هزینه های مربوطه ،کلیه ریسک های مترتبه را بر دوش پیمانکار قرار داده است.

یکی از محاسن قراردادهای EPC امکان انجام عملیات اجرایی به موازات عملیات طراحی می باشد

با توجه به موارد توضیح داده شده باید گفت این موازی کاری نمی تواند بهانه ای برای وقوع اشتباهات و کیفیت پایین کار و حتی افزایش طول مدت زمان پروژه باشد.

بنابراین ریسک توالی کار و روش انتخابی مناسب برای عملیات اجرایی بر دوش پیمانکار خواهد بود.

باید به صراحت به این نکته اشاره کنیم که پیمانکار با امضای قرارداد می پذیرد کلیه ریسک های مربوط به بالانس آیتم های سه گانه کیفیت و زمان و هزینه را در انجام تعهدات ،بر عهده می گیرد و هیچ بهانه ای از طرف او پذیرفته نیست.

بنابراین و به منظور رصد کردن عملیات کنترلی پیمانکار، در قراردادهای EPC و در جدول شکست مالی به جز آیتم های 6 گانه ، آیتم دیگری به نام مدیریت پروژه نیز اضافه می گردد که به آن نیز وزن مالی تخصیص داده می شود.

آیتم های معمول برای تقسیم بندی مدیرت پروژه به شرح زیر است:

1. مدیریت زمانی : یعنی استقرار واحد کنترل پروژه جهت انطباق پیشرفت واقعی با پیشرفت برنامه ای و بررسی دلایل انحرافات زمانی و طرح ریزی مجدد برای جبران تاخیرات.
2. مدیریت کیفی: یعنی استقرار واحد کنترل کیفیت ((Quality Control-QCو واحد تضمین کیفیت(Quality Assurance-QA) به منظور ایجاد یک سیستم یکپارچه کنترلی جهت اطمینان از اینکه محصول نهایی منطبق با استانداردهای خواسته شده از طرف کارفرما باشد.
3. مدیریت ایمنی: یعنی استقرار واحد HSE به منظور حصول اطمینان از کاهش خطرات موجود در محیط پروژه جهت جلوگیری از آسیب های جانی و مالی به افراد مستقر و یا اشخاص ثالث

نکته ای که در ساختارهای مدیریتی به عنوان یک اهرم می تواند استفاده شود تخصیص وزن مالی به آیتم های نقل شده است

یعنی اگر پیمانکار اقدام به انجام عملیات کنترلی نماید بسته به پیشرفت پروژه ، درصد وزنی هر کدام از مدیریت های زمانی ، کیفی و ایمنی را در صورت وضعیت ماهانه خود دریافت می کند.

هزینه های مالی تخصیص داده شده به این موارد را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد که عنوانا دارای ماهیت جریمه ای است یعنی اگر پیمانکار اقدام به انجام امور مدیریتی نکند کارفرما به عنوان جریمه از صورت وضعیت او کسر کرده و آن مبلغ را در وجه پیمانکار پرداخت نمی کند.

1. جرایم بازگشت پذیر: یعنی اگر پیمانکار در کاره های بعدی اقدامات اصلاحی را انجام دهد مبالغ کسر شده و یا وزن مالی پرداخت نشده به حساب او پرداخت می شود. بطور مثال مدیریت کنترل کیفی و یا مدیریت زمانی.
2. جرایم برگشت ناپذیر: یعنی حتی با انجام عملیات مورد نظر در ماه های بعد ،این جرایم در وجه پیمانکار قابل عودت و پرداخت نخواهد بود. بطور مثال مدیریت HSE که کارفرمایان در بسیار موارد به صراحت در قرارداد اشاره می کنند در صورت عدم اجرای مفاد HSE Plan منضم به قرارداد، از صورت وضعیت پیمانکار درصدی را خط زده و این مبالغ قابل برگشت نخواهد بود.