0
0

45 – آیا هزینه آسیب به تجهیزات واقع در پروژه و تحت تملک کارفرما بر عهده پیمانکار است؟

1468 بازدید

آیا هزینه آسیب به تجهیزات واقع در پروژه و تحت تملک کارفرما بر عهده پیمانکار است؟

يکي از ارکان مهم عمليات اجرايی در يک پروژه ماشين آلات و تجهيزات اجرايي است .

تأمين اين ماشين آلات ممکن است توسط پيمانکار يا کارفرما صورت بگیرد.

ولي يک سؤال مهم در اين زمينه وجود دارد که در صورت بروز آسيب به اين تجهيزات کدام يک از طرفين پيمان پاسخگو و مسئول خواهند بود؟

اين سؤال در انواع قراردادها، چه دولتي چه خصوصي، مطرح مي شود و بايستي دستگاه مناقصه گزار و يا کارفرما در زمان عقد قرارداد به اين سؤال پاسخ روشني بدهد  تا در حين انجام تعهدات قراردادي، طرفين را دچار چالش نکند.

براي تشريح اين موضوع، از نشريه 4311 و قانون مسئوليت مدني و قانون مدني استفاده خواهيم کرد و در نهايت راهکارهايي که مي تواند ريسک هاي مرتبط را مديريت کند، با شما به اشتراک مي گذاريم.

موضوع: آسیب به ماشین آلات تحت تملک کارفرما

داستان کارگاهی

علی نژاد، سرپرست کارگاه پیمانکار، مشغول امضاء کردن مجموع سند و کاغذهای مالی هست که تقریباً یک هفته است روی میزش تلنبار شده و مسئول مالی کارگاه هی نق میزد که باید لیست تنخواه رو برای دفتر مرکزی بفرسته.

صدای بیسیم کنار دستش بلند شد. مسئول حراست داشت صدایش می کرد.

از بی سیم صدای نه چندان جذاب ذوالفقاری مسئول حراست میومد:

"آقای مهندس دو تریلی وارد کارگاه شده با بار قطعات تاور کرین. چی دستور می فرمایید؟"

علی نژاد که همیشه از نوع صحبت ذوالفقاری پشت بیسیم شاکیه، میگه:

"آقای ذو الفقاری، چند بار به شما گفتم اولاً یک مقدار فاصله بدید اون بیسیم رو از دهنتون، دوماً هرچی فاصله شخص روبروی شما بیشتر باشه که نباید صدای شما هم بلندتر باشه!"

علی نژاد حرفش رو پشت بیسیم اینجوری ادامه میده:

"تاور کرین مال کارفرماست و میخواد برای این پروژه به ما تحویل بده. پس هماهنگ کنید نماینده کارفرما و سرپرست نظارت و نماینده ماشین آلات و مسئول ایمنی هم از جانب ما سریع خودشون رو به محل برسونن تا من هم بیام."

علی نژاد در حال حرکت به سمت تریلی های پارک شده در محوطه، چشمش به کاظمی، سرپرست نظارت، میفته که به طرز کودکانه ای داره از سگمنت های تاورکرین بازدید می کنه. معلوم نیست به خاطر بسته بندی و نو بودن تاورکرینه یا اینکه تا حالا اصلاً تاور کرین ندیده.

علی نژاد از پشت به کاظمی نزدیک میشه و روی شونه ش می زنه و میگه:

"خیلی جذابه نه؟! هنوز بوی نویی میده، فکر می کردی دیگه توی ایران تاورکرین با برند Potain این شکلی ببینی؟!"

کاظمی که سعی میکنه از تک و تا نیوفته، یک نگاه فلسفی به علی نژاد می اندازه و میگه:

"بیشتر نگرانم که باید این عروسک رو تحویل پیمانکار بدیم و جالبتر اونکه کارفرما اصرار داره که کلیه کارهاش از جذب اپراتور تا نصب و سرویس و نگهداری و گرفتن Certificate سلامت دستگاه با پیمانکار باشه."

آقای حسنی، مدیرپروژه کارفرما که از دور شاهد گفتگوی این دو نفر هست وارد بحث میشه و میگه:

"آقایان، به نظر من بهترین حالت رو در نظر گرفتیم… اگر فردا به هر دلیلی دستگاه دچار مشکل بشه، پیدا کردن مقصر و آویزون کردنش راحت میشه."

آقای حسنی به این دو دوست نزدیک میشه و خطاب به کاظمی میگه:

"لطفاً یک صورتجلسه تنظیم کنید و در آن تحویل دستگاه رو به پیمانکار بنویسید و مجدداً روی تمام مسئولیت های پیمانکار تأکید کنید."

آقای علی نژاد برای اینکه بعداً مشکلی در بندهای صورتجلسه پیش نیاد و کاظمی هیچ دخل و تصرفی نکنه، رشته کلام رو بدست میگیره و میگه:

"البته بیمه دستگاه جزو تعهدات کارفرماست."

آقای حسنی با سر موضوع رو تأیید و اعلام می کنه:

"حتماً و قطعاً با کارشناس بیمه هماهنگ کنید تا این کلوز رو در بیمه کارفرما اضافه کنه و بعد مدارک اون رو برای پرداخت هزینه برای من بفرستید."

و خیلی آروم کنار گوش علی نژاد حرفش رو ادامه میده:

"جزء شرایط فورس ماژور هر بلایی سر این دستگاه بیاد خودم آویزونت می کنم… حتماً متوجه هستی دیگه؟!"

آیا هزینه آسیب به تجهیزات واقع در پروژه و تحت تملک کارفرما بر عهده پیمانکار است؟

با یک قاعده حقوقی آشنا شویم:

تمام رفتارها و عملکرد ما در جامعه، چه در یک پروژه و چه خارج آن، اگر باعث تلف شدن مال فردی و یا حتی سبب آسیب به آن شود، باید جوابگو باشیم. در ساختار حقوقی به این موضوع قاعده اتلاف و تسبیب می گویند.

لطفاً کارفرمایان این قسمت را نخوانند ولي پیمانکاران بایستی تک تک بخشهاي اين ماده مهم را به ذهن بسپارند (ماده 1 قانون مسئولیت مدنی) چرا که در رابطه با ادعاهایی که در قبال کارفرما خواهند داشت، بسيار به آنها کمک خواهد کرد:

"هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجۀ بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر‌ که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود‌ می‌باشد."

یادمان باشد که اگر آسیبی به ماشین آلات کارفرما که در اختیار پیمانکار است وارد شود، مسئول این آسیب خود کارفرما است و باید در بیمه خود آن را مد نظر قرار دهد، مگر اینکه یکی از 2 شرطی که خواهیم گفت پیش بیاید:

شرط اول: اگر در قرارداد، ماشین آلات و تجهیزات بصورت امانت در اختیار پیمانکار قرار گیرد و ذکر گردد که بیمه پوششی بر عهده پیمانکار است، تمام مسئولیت بر عهده او می باشد وگرنه در صورت بروز حوادث فورس ماژور، پیمانکار هیچ تعهدی بر جبران خسارت نخواهد داشت.

شرط دوم: اگر آسیب بواسطه قصور پیمانکار رخ بدهد یا همان چیزی که در اصطلاح حقوق تسبیب و اتلاف گفته می شود.

برای جلوگیری از این ریسک ها توصیه می شود که به 4 موضوع در تنظیم قراردادها توجه کنیم:

نکته اول: تعیین تکلیف پلان در قبال شرایط فورس ماژور و شرایطی که بواسطه دلیلی یا عملی صادر شده از سمت یکی از طرفین پیمان، به تجهیزات آسیبی وارد می شود.

نکته دوم: ثبت تعهد دقیق نسبت به پوشش های بیمه توسط طرفین نسبت به تجهیزات تحت تملک طرفین.

نکته سوم: تعیین نحوه تحویل و به کار بستن تجهیزات و ماشین آلاتی که بصورت امانی در اختیار طرف دیگر پیمان قرار می گیرد. در صورت نیاز، شرایط اپراتور مسئول تجهیزات خاص نیز باید به صراحت مشخص گردد.

نکته چهارم: تعیین نحوه ساختار نگهداری و سرویس های دوره ای تجهیزات و مشخص کردن مسئول این عملیات

ابتدا موضوع را از پنجره نشريه 4311 يا همان شرايط عمومي پيمان معمول در جامعه مهندسي بررسي مي کنيم.

اين مسأله در بند د ماده 21 به صراحت اشاره شده است.

اين بند به دو قسمت تقسيم مي گردد، در قسمت اول گفته مي شود که پيمانکار مکلف است که تمام ساختمان ها و تأسيسات موقت، ماشين آلات و ابزار و وسايل کارگاه را که متعلق به اوست و يا در اختيار اوست و براي انجام عمليات موضوع پيمان بکار گرفته، به هزينه خود بيمه کند و رونوشت اين بيمه نامه ها را به کارفرما تحويل دهد.

در قسمت دوم اين بند اشاره شده است که ماشين آلات و ابزاري را که کارفرما در اختيار پيمانکار قرار مي دهد، کارفرما بيمه مي کند.

 

 

حال اجازه بدهيد با دو ماده مهم از قوانين محيطي که بايستي در قراردادها مورد توجه قرار گيرد، آشنا شويم.

بر اساس ماده يک قانون مسئوليت مدني، هرکس بدون مجوز قانوني عمداً يا در نتيجه بي احتياطي، به جان يا سلامتي يا مال يا آزادي يا جيثيت يا شهرت تجاري يا به هر حق ديگر که به موجب قانون براي افراد ايجاد گرديده، لطمه اي وارد نمايد که موجب ضرر مادي يا معنوي ديگري شود، مسئول جبران خسارت ناشي از عمل خود مي باشد.

از طرف ديگر، بر اساس ماده 331 قانون مدني، که معروف به قاعده اتلاف است، گفته شده که هر کسي سبب تلف مالي بشود، بايد مثل يا قيمت آن را بدهد.

اگر سبب نقص يا عيب آن شده باشد، بايد از عهده قيمت نقص آن برآيد. بر اساس مواد گفته شده، اگر به هر دليلي چه عمدي چه سهوي، باعث آسيب و تلف شدن مال ديگري شويم، و يا سببي ايجاد کنيم که منشاء اين آسيب باشد، طرف مقابل مي تواند خسارت وارده را از ما مطالبه کند.

در اصطلاح حقوق، اين موضوع را تسبيب مي نامند.

 

بنابراين در پاسخ به سؤال اصلي بايد گفت، مسئوليت خسارت هاي وارده  به لوازم و تجهيزات و ماشين آلات تحت تملک هر يک از طرفين پيمان بر عهده همان طرف مي باشد.

وليکن براي ارائه جواب دقيق به اين سؤال، بايد دو شرط را در قرارداد تنظيم شده بين طرفين پيمان چک کرد.

شرط اول آن است که آيا ماشين آلات و يا تجهيزاتي از کارفرما در اختيار پيمانکار بصورت امانت قرار گرفته است و اگر جواب مثبت است، پوشش بيمه اين تجهيزات بر عهده پيمانکار است يا خير.

اگر جواب منفي باشد، پيمانکار هيچ مسئوليتي در قبال آسيب در اثر شرايط فورس ماژور نخواهد داشت.

و اما شرط دوم، ممکن است آسيب در اثر عملياتي باشد که انجام آن در تعهد يکي از طرفين پيمان بوده و در اين حالت خود او بايد جوابگوي جبران هزينه ها باشد.

اجازه بدهيد با دو مثال مسأله را روشن کنيم.

مثال 1، در قراردادي تأمين تاور کرين بر عهده پيمانکار بوده است ولي فوندانسيون اين تاور توسط کارفارما اجرا شده است و متأسفانه در زمان اجراي آن، اصول فني رعايت نگرديده است.

در اين حالت و در صورت آسيب به تاور کرين، کليه هزينه هاي جبراني بر عهده کارفرما خواهد بود.

مثال 2، در پروژه اي تأمين تاور کرين بر عهده کارفرما مي باشد، وليکن پيمانکار بدليل عدم توجه به ميزان بار مناسب برداشته شده توسط تاور به دستگاه آسيب جدي زده است.

در اين حالت، کليه هزينه ها بر عهده پيمانکار خواهد بود.

 

 

در قسمت بررسي ريسک ها و ادعاها، به چهار موضوعي مي پردازيم که درج آن در قرارداد، يا تعيين تکليف آنها در حين انجام تعهدات قراردادي، مي تواند ريسک هاي محتمل را مديريت کند.

موضوع اولي که وضعيتش در قرارداد بايستي مشخص شود، تعيين تکليف پلان آسيب هاي وارده در اثر شرايط فورس ماژور و همچنين آسيب هاي وارده در اثر اهمال يکي از طرفين يا عملي که موجب خسارت به تجهيزات اجرايي مي شود.

در گام دوم، بايستي نحوه پوشش بيمه تجهيزات و ماشين آلات مشخص و مسئول آن در قرارداد درج گردد.

و مرحله سوم، هنگامي است که کارفرما تجهيزاتي را براي عمليات اجرايي در اختيار پيمانکار قرار مي دهد. در اين حالت بايستي نحوه تحويل و بکار بستن اين تجهيزات مشخص شود و در صورت نياز، شرايط اپراتوري که مسئول اين تجهيزات است در قرارداد ذکر گردد.

و بالاخره در مرحله چهارم، ساختار نگهداري و سرويس هاي دوره اي تجهيزات و مسئول اين عمليات مي بايد در قرارداد تدقيق گردد.

آیا این مطلب را می پسندید؟
اشتراک گذاری:

نظرات

0 نظر در مورد 45 – آیا هزینه آسیب به تجهیزات واقع در پروژه و تحت تملک کارفرما بر عهده پیمانکار است؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.