56 – خاتمه پیمان به درخواست کارفرما در قراردادهای EPC (قسمت اول)

بر اساس قانون مدنی، قراردادها به دو صورت لازم و جائز قابل تقسیم بندی می باشد:

1. قرارداد لازم: به غیر از موارد درج شده در متن قرارداد، هیچکدام از طرفین حق ختم پیمان ندارند.

ماده 185 قانون مدنی: " عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد معینه."

2. قرارداد جائز: یک یا دوطرف پیمان در هر زمان می تواند به قرارداد خاتمه دهند.

ماده 186 قانون مدنی: " عقد جایز آن است که هر یک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد فسخ کند."

علاوه بر دو ماده ذکر شده در ماده 187 این قانون به صراحت ذکر شده است که قرارداد میتواند برای یک طرف جائز و برای طرف دیگر لازم باشد. اصولا منطبق بر ماده 48 شرایط عمومی پیمان در نشریه 4311 و ماده 67 شرایط عمومی پیمان نشریه 5490، می توان گفت که قراردادهای احداث برای کارفرما جائز بوده و برای پیمانکار لازم تلقی می شود.

سوالاتی که در این ویدئو پاسخ داده می شوند : 

• آیا در قراردادهای EPC، کارفرما می تواند بدون ذکر دلیلی و خارج از شرایط مندرج در قرارداد به پیمان خاتمه دهد؟
• آیا در قراردادهای EPC، پیمانکار می تواند بدون ذکر دلیلی و خارج از شرایط مندرج در قرارداد به پیمان خاتمه دهد؟
• در اطلاعیه خاتمه پیمان از جانب کارفرما، چه مواردی بایستی درج شود؟
• آیا پیمانکار مسئول در قبال آسیب های وارد شده به کارهای ناتمام در صورت ابلاغ خاتمه پیمان از جانب کارفرما می باشد؟
• آیا پیمانکار می تواند ادعایی در قبال کارهای انجام شده بعد از ابلاغ خاتمه پیمان داشته باشد؟
• در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، وظیفه پیمانکار در قبال قراردادهای منعقده با اشخاص ثالث، چگونه خواهد بود؟
• وظیفه پیمانکار در قبال کالاهای سفارش شده که در مرحله تولید می باشد ولی هنوز به کارگاه حمل نشده است در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، چیست؟
• آیا کلیه مصالح و تجهیزات حمل شده به کارگاه و دپو شده در پروژه، قابل ادعای مالی توسط پیمانکار در صورت ابلاغ خاتمه پیمان می باشد؟
• نحوه ادعای پیمانکار بابت مصالح و تجهیزات پای کار در صورت وقوع خاتمه پیمان، چگونه می باشد؟
• تکلیف کارهای ناتمام قرارداد، در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، چیست؟
• تکلیف کارهایی تمام شده قرارداد، در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، چیست؟

2. طبق ماده 67،کارفرما می تواند، بنا به مصلحت خود و بدون اعلام دلیل، در هر مقطعی پیش از تکمیل کار، پیمان را خاتمه دهد. گامهای اداری پروسه خاتمه با اعلام کارفرما به شرح زیر می باشد:

   1. صدور اطلاعیه خاتمه پیمان: کارفرما، طی اطلاعیه ای، مراتب را با مشخص کردن روز خاتمه پیمان، به پیمانکار اعلام می کند.در این اطلاعیه، تکلیف کارهای که ناتمام ماندن آنها در شرایط روز صدور اطلاعیه موجب بروز خطر و یا زیان مسلمی است، به طور روشن مشخص می شود.

   بنابراین بعد از وصول اطلاعیه خاتمه پیمان، پیمانکار بایستی اقدام به اتمام کارهایی کند که به صورت توامان دارای دو شرط زیر باشد.

   • عدم انجام آن باعث بروز خطر و زیان شود
   • در اطلاعیه ماده 67 به صراحت توسط کارفرما اعلام شده باشد.

    پس در کلامی ساده باید به یاد داشته باشیم که پیمانکار هیچ مسئولیتی در قبال آسیب به واسطه کارهای ناتمام اعلام نشده از طرف کارفرما ندارد.

   • آیا پیمانکار مسئول در قبال آسیب های وارد شده به کارهای ناتمام در صورت ابلاغ خاتمه پیمان از جانب کارفرما می باشد؟
   2. توقف کلیه عملیات اجرایی توسط پیمانکار: براساس بند 1 ماده 67 شرایط عمومی پیمان، پیمانکار از شروع هر نوع کار جدید، غیر از تکمیل کارهای ناتمام که در اطلاعیه مشخص شده است، خودداری می کند. همچنین، اقدام های حفاظتی را که از سوی کارفرما تعیین شده است، برای کارهای انجام شده قبلی به اجرا در می آورد، بنابراین پیمانکار هیچ ادعایی برای کارهای جدید بعد از صدور اطلاعیه نمی تواند داشته باشد.
   • آیا پیمانکار می تواند ادعایی در قبال کارهای انجام شده بعد از ابلاغ خاتمه پیمان داشته باشد؟
   3. توقف کلیه پیمان های زیر مجموعه پیمانکار: بر اساس بند 2 ماده 67 شرایط عمومی پیمان، پیمانکار، موظف است تمام پیمانهای خود را با مهندسان طراح، فروشندگان و پیمانکاران دست دوم ، با رعایت ماده 67-1 متوقف سازد. مگر آن دسته از پیمان های وی را که کارفرما خواستار ادامه آنها از طریق انتقال پیمان، به خود است، بنابراین بایستی در اطلاعیه طبق ماده 67، کارفرما اعلام کند چه دسته کارهایی را میخواهد با پیمانکار دسته دوم، فروشنده و طراح ادامه دهد سپس آن پیمان باید باید از پیمانکار به کارفرما منتقل شود.
   • در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، وظیفه پیمانکار در قبال قراردادهای منعقده با اشخاص ثالث، چگونه خواهد بود؟
   4. تعیین تکلیف مصالح و تجهیزات در مرحله سفارش یا تولید یا حمل و دپو: اسناد و مدارک مربوط به تدارک مصالح و تجهیزاتی را که در چارچوب برنامه زمانی، در مرحله سفارش خرید به سازندگان یا فروشندگان و یا سایر مراحل خرید و حمل، تا قبل از رسیدن به کارگاه هستند و همچنین، سایر اسناد مربوط به تعهدات پیمانکار در برابر اشخاص ثالث و در ارتباط با پیمان ، باید همراه اسناد مثبته مالی تحویل کارفرما شود.
   • وظیفه پیمانکار در قبال کالاهای سفارش شده که در مرحله تولید می باشد ولی هنوز به کارگاه حمل نشده است در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، چیست؟

    تمام مصالح و تجهیزات پروژه که تاکنون در محل ساختمان و نصب به کار نرفته، اما به کارگاه حمل شده است، بر اساس موازین پیمان و اسناد و مدارک پیوست آن ، به وسیله پیمانکار تقویم شده، همراه اسناد و مدارک مثبته تسلیم کارفرما می شود.

   منظور از تقویم کردن مصالح یعنی تنظیم صورتجلسه زمانی مبنی بر حجم و محل دپوی مصالح پای کار می باشد. در ضمن مطرح کردن اسناد و مدارک مثبته در این جمله بیان کننده سندی است که تأئید کیفی و منطبق با استاندارد مصالح وارده از نظر مهندس مشاور را در خود منعکس کرده باشد. این اسناد می تواند شامل نمونه های آزمایشگاهی اخذ شده و یا نمونه هایی که قبلا توسط فروشنده برای کارفرما ارسال شده و کارفرما بصورت مکتوب مشخصات نمونه ارسالی را مورد تایید قرار داده است.

   موضوع مطرح شده در زمان ابلاغ ماده 67 نشان دهنده، اهمیت صورتجلسه ورود مصالح است که منطقا پیمانکار بایستی در هنگام ورود و انبارش مصالح دست به تنظیم این صورتجلسه با مهندس مشاور و نماینده او(ناظر مقیم) زده و به طور ضمنی تایید کمی و کیفی مصالح وارد شده را اخذ نماید.

   • آیا کلیه مصالح و تجهیزات حمل شده به کارگاه و دپو شده در پروژه، قابل ادعای مالی توسط پیمانکار در صورت ابلاغ خاتمه پیمان می باشد؟
   • نحوه ادعای پیمانکار بابت مصالح و تجهیزات پای کار در صورت وقوع خاتمه پیمان، چگونه می باشد؟
   5. تحویل عملیات انجام گرفته: بر اساس بند 3 ماده 67 شرایط عمومی پیمان، کارفرما ، اقدام به تحویل عملیات به یکی از دوشکل زیر می کند:
      1. قسمت هایی از عملیات که باید تحویل قطعی گرفته شود: آن قسمت از کارها را که ناتمام است، طبق ماده 62 تحویل قطعی گرفته می شود یعنی عدم تعلق دوره ضمانت به آیتم های ناتمام. هرگاه، معایبی در مورد کارهای ناتمام مشاهده شود، پیمانکار مکلف است به هزینه خود، در مدت لازم که با توافق کارفرما تعیین می شود، رفع عیب کند و سپس به نحو یاد شده تحویل قطعی دهد.
   • تکلیف کارهای ناتمام قرارداد، در صورت ابلاغ خاتمه پیمان، چیست؟
     1. قسمت هایی از عملیات که باید تحویل موقت گرفته شود: آن قسمت از کارها را که کاملأ پایان یافته است(مراحل راه اندازی و آزمایش های عملکردی آن با موفقیت انجام شده است) طبق ماده 60 تحویل موقت گرفته می شود یعنی دوره ضمانت به آن آیتمها تعلق می گیرد.