50 – مسئولیت پیمانکار در دوره ضمانت در قراردادهای EPC

در کلیه قراردادها، کارفرما یا مالک پروژه این حق را دارند که مطمئن شوند تعهدات اجرا شده پیمانکار به صورت بلند مدت و پایا، پاسخ گوی نیازهای بهره برداری است.

بنابراین در قراردادها، زمانی را به عنوان دوره ضمانت یا گارانتی قرار می دهند که اگر ایرادی در پروژه بروز کرد پیمانکار یا مسئول اجرایی موظف باشد تا عیب ها را برطرف کند البته به شرط آنکه بروز این عیب ناشی از نگهداری یا بهره برداری غلط مالک، بهره بردار یا کارفرما نباشد.

در انتهای این دوره، پروژه از حالت تحویل موقت به تحویل قطعی تبدیل می شود و دیگر پیمانار پاسخ گوی ایجاد ایرادهای احتمالی نخواهد بود.

طبق بند 61-1، پس از تحویل موقت کارها به شرح ماده 60، هرگاه ظرف مدت حداقل یک سال و یا هر زمان طولانی تر دیگری که در شرایط خصوصی بیان شده باشد، هر نوع عیب و نقصی در کارهای در تعهد پیمانکار مشاهده شود، پیمانکار موظف است بلافاصله پس از دریافت دستور کارفرما موارد زیر را برطرف سازد:

1. رفع نقص و یا ایراد وارده
2. اصلاح و جایگزین نمودن کار معیوب
3. رفع آسیب های ناشی به بخش های دیگر کار

پرسش شماره1: وظایف پیمانکار در صورت بروز نقص در دوره ضمانت قراردادهای EPC شامل چه قسمت هایی می باشند؟

پرسش شماره2:  مدت زمان دوره ضمانت در قراردادهای EPC به چه میزان است؟

پرسش شماره3: آیا پیمانکار موظف است کلیه عیب های اعلام شده از طرف کارفرما در دوره ضمانت را برطرف کند؟

پرسش شماره4: آیا پیمانکار در قبال عدم اجرای صحیح دستورالعمل های بهره برداری و نگهداری توسط پرسنل کارفرما در دوره ضمانت، مسئولیتی دارد؟

پرسش شماره5: آیا دوره ضمانت در قراردادهای EPC ثابت بوده و یا با بروز عیب و ایراد این مدت تمدید می شود؟

پرسش شماره6: در صورت استنکاف پیمانکار از برطرف سازی عیوب پیش آمده در دوران ضمانت، چه امکانی برای کارفرما در قرارداد EPC پیش بینی شده است؟

نکته مهم: بنابر این ماده در قراردادها مدت زمان تضمین نمی تواند کمتر از یک سال باشد.

به طور کلی برطرف سازی موارد ذکر شده کاملا در تعهد پیمانکار می باشد مگر آنکه عیوب و نواقص ، ناشی از نگهداری و بهره برداری نادرست کار بوده و مغایر با مشخصات فنی و دستور العمل های بهره برداری از سوی کارفرما باشد.

نکته مهم: باید به خاطر داشت که پیمانکار در قراردادهای EPC  دستورالعمل بهره برداری و نگهداری سیستم اجرا شده را به کارفرما تحویل می دهد و حتی کارفرما می تواند در قرارداد آموزش نیروی انسانی بابت این عملیات را از پیمانکار خواستار باشد.

با دو تعریف مهم که در دوره ضمانت بسیار به کار می آید آشنا شویم:

1. دستورالعمل بهره برداری: به مجموعه پروسه و عملیات جهت تولید محصول و یا استفاده از سیستم های ساخته شده ، دستورالعمل بهره برداری می گویند.
2. دستورالعمل نگهداری: به ساختارهای کنترل دوره ای و تعویض قطعه یا انجام عملیات ایمنی، حفاظتی به منظور حفظ راندمان و کارایی سیستم ها، دستورالعمل نگه داری اطلاق می شود.

علیرغم وظیفه پیمانکار بر تحویل این پروسه و دستورالعمل ها، وی هیچ گونه مسئولیتی در قبال انجام صحیح آنها نخواهد داشت، بنابراین درصورت آسیب به پروژه تحویل شده بواسطه اجرای غلط سیستم های بهره برداری و نگهداری، پیمانکار نبایستی پاسخ گو باشد.

طبق بند 61-2، پیمانکار موظف است پس از انجام اصلاحات و یا تعویض و جایگزین های لازم برای رفع عیب و نقص، آزمایش های لازم را برای حصول اطمینان از رفع عیب و اخذ تأیید کارفرما، به هزینه خود انجام دهد.

یکی از فرق های اساسی نشریه 5490 و 4311 ، برخورد این قراردادها در صورت بروز نقص در دوره ضمانت می باشد.

طبق بند 3 ماده 61 نشریه 5490، پس از رفع عیب هر قسمت از کار و تأیید کارفرما مبنی بر صحت انجام آنها ، دوره مسئولیت رفع نقص آن قسمت از کار، از همان تاریخ شروع می شود در صورتیکه در قرارداد 4311 ، دوره ضمانت ثابت بوده و به هیچ عنوان قابل تمدید و یا تغییر نخواهد بود.

مثال: طول انجام تعهدات پروژه ای آن 2 ساله  و زمان گارانتی 1 ساله است ، فرض شود بعد از گذشت نیمی از دوره ضمانت، مشکلی در قسمت A ایجاد شده است حال بر اساس نشریه 5490 ، دوره ضمانت این قسمت از تاریخ برطرف سازی عیب به مدت یکسال می باشد و مانند این است که دوره ضمانت قسمت A از ابتدا به جای یکسال برابر با یک و نیم سال بوده است ولی در نقطه مقابل و اگر این مشکل در قرارداد 4311 اتفاق می افتاد دوره تضمین قسمت A همان یکسال به پایان می رسید .

طبق بند 61-4 و درصورت بروز عیب در دوره ضمانت سه حالت برای واکنش پیمانکار به اخطار کارفرما برای رفع عیب در نظرگرفته شده است:

1. پیمانکار اقدام لازم برای رفع عیب را با نیروی انسانی و مصالح در اختیار و ماشین آلات و منابع خود برطرف سازد.
2. هرگاه پیمانکار پس از ابلاغ دستور کارفرما، مبنی بر رفع عیب و نقص کارها، طی مدت معقولی نسبت به رفع عیوب اقدام نکند و یا در عمل نتواند عیوب را به نحوه صحیح رفع کند، کارفرما می تواند رأسأ اقدام به رفع عیب نماید. در اینصورت ، پیمانکار موظف است ماشین آلات ساختمانی، مصالح و تجهیرات موجود در انبارهای خود را در اختیار کارفرما بگذارد.
3. پیمانکار به غیر از اینکه از دستور کارفرما تمرد کرده، هیچ گونه ماشین آلات و مصالحی برای رفع عیب دراختیار کارفرما قرار ندهد.

در صورت وقوع یکی از دو حالت 2 و3، هزینه های انجام شده به وسیله کارفرما ، با احتساب هزینه های نیروهای غیر مستقیم و بالاسری های مربوط، به حساب بدهکاری پیمانکارمنظور می شود.

البته با این تفاوت که چون در گزینه 2 ماشین آلات و مصالح توسط پیمانکار در اختیار کارفرما قرار گرفته هزینه بالاسری به مراتب کمتری برای او ثبت می گردد.

یکی از تفاوت های قراردادهای منعقده بر اساس نشریه 5490 و نشریه 4311 در میزان هزینه بالاسری ثبت شده در صورت عدم انجام تعهدات پیمانکار می باشد در قرارداد 4311 این عدد ثابت و برابر 15% خواهد بود ولی در قرارداد5490 هزینه بالاسری بصورت مجموعه عملیات و نیروی انسانی غیر مستقیم حساب شده و برای پیمانکار منظور می گردد در این حالت هزینه بالاسری دارای سقف خاصی نیست.