52 – پروسه تغییرات و ادعاها و تمدید زمانی در قراردادهای EPC (قسمت اول)

در ابتدای این بحث، بایستی با واژگان مرتبط با زمان در قراردادهای EPC آشنا شویم. مهمترین آیتم برای ارزیابی اینکه پیمانکار در زمان مقرر شده، تعهدات خود را انجام می دهد "تاریخ شروع پیمان" می باشد.براساس ماده 63 شرایط عمومی پیمان، تاریخ شروع کارهای موضوع پیمان، در بند 5-2 موافقت نامه تعیین شده است.

اما نکته مهمی در ماده 63 این نوع قراردادها وجود دارد، زیرا که اعلام شده:" هریک از مقاطع زمانی اصلی تعیین شده برای کارهای موضوع پیمان ، مانند مدت پیمان از ارکان اصلی پیمان محسوب می شود." در رابطه با این جمله دو سوال مهم مطرح می گردد:

1. مقاطع زمانی اصلی در پروژه چیست؟ اصولا نقاطی که رسیدن به آنها در زمان مشخصی برای کارفرما دارای اهمیت است را مقاطع زمانی اصلی می گویند که معمولا این زمان ها در برنامه زمانی کلی مندرج می شود. این موارد می تواند بصورت milestone تعریف گردد.

 به طور معمول موارد ذیل جزیی از مقاطع اصلی زمانی پروژه است:

• زمان تحویل ومبادله قرارداد و یا هر زمان که ملاک شروع عملیات طراحی و اقدامات اولیه می باشد.
• زمان تحویل زمین و کارگاه به پیمانکار و یا هر زمانی که به عنوان نقطه شروع ملاک عملیات اجرایی قرار می گیرد.
• زمان انتهایی فازهای تحویلی و یا انجام خدمات پروژه مانند تقسیم بندی فازی به صورت  E ، P  ،   C .
• تحویل قسمت های مستقل پروژه که کارفرما جهت بهره برداری به آن نیاز دارد.
• تحویل مدارک بنیادی ذکر شده که در پیوست 18 جزیی از تعهدات پیمانکار خواهد بود. مانند اخذ مجوزها و یا تاییدیه ها از ارگان های ذیربط.

2.دلیل اطلاق ارکان اصلی پیمان به مقاطع زمانی اصلی چیست؟

در حالت کلی مواد و موضوعات مطرح شده در موافقت نامه از ارکان اصلی پیمان محسوب می شود، بنابراین درهیچ کدام از اسناد پیمان نمی توان ماده ای درج کرد که متناقض ارکان اصلی پیمان باشد.

با توجه به بند گفته شده باید فهمید که مقاطع زمانی اصلی پروژه قابل نقض توسط سایر مدارک و مستندات نیست.

و مهم تر آنکه این زمان ها می تواند ملاکی برای ثبت جریمه تاخیر در انجام تعهدات، قلمداد شود.

یعنی اهرمی قوی در اختیار کارفرما قرار می گیرد تا در صورت تاخیر در تحویل مقاطع اصلی بدون حرکت به سمت فسخ پیمان، از پیمانکار مطالبه گری همراه با ضمانت اجرایی صورت پذیرد.

 تغییرات مدت پیمان:

بحث دیگری که در انواع قرارداد، بسیار حائز اهمیت است تنظیم برنامه زمان بندی تفصیلی خواهد بود می دانیم این برنامه بایستی از برنامه زمانبندی کلی که منضم به اسناد پیمان است منشعب گردد.

یعنی یکی از اقدامات اولیه پیمانکار تهیه این برنامه زمانی و اخذ تاییدیه از ماور کارفرما خواهد بود.

این برنامه ، امکان بررسی تغییر مدت پیمان را بواسطه تغییرات محتمل، میسر می نماید.

یعنی بعد از تصویب این برنامه، هرگونه تغییر در این زمان بندی منعکس می شود و معلوم می شود که آیا زمان نهایی پروژه دچار تغییر می گردد یا خیر.

پس باید بدانیم برای بررسی اثر زمانی هر تغییر پیش آمده در پروژه دو حالت را می توان فرض کرد:

• تغییرات پیشنهادی باعث تاخیر در اتمام کل کار یا بخش های اصلی نشود در این حالت تغییر را می تواند برای تصویب به کارفرما پیشنهاد نماید.( این موضوع در بند2 ماده 32 قرارداد 5490 مطرح شده است.)
• در موردی که تغییرات منجر به تغییر در مدت پیمان و یا مدت بخش های اصلی شود که دراین حالت بایستی منطبق بر ماده 64 عمل کرد. (این موضوع در بند2 ماده 32 قرارداد 5490 مطرح شده است.) ماده 64 به مواردی اشاره می کند که منجر به افزایش و یا کاهش مدت اولیه پیمان خواهند شد.

نکته مهم مندرج در بند 5 ماده 32 آن است که در موارد اختلاف پیمانکار و کارفرما، پیمانکار موظف به ادامه عملیات طبق برنامه زمانی بوده و به هیچ عنوان حق توقف و یا تعویق کل کار یا بخش هایی از کارها را ندارد، مگر اینکه دو طرف به نحو دیگری توافق کنند. در شرایط اختلاف، کارفرما نیز باید به تعهدات قراردادی خود طبق برنامه زمانی عمل کند.