تکنیک شش کلاه تفکر Six thinking hats technique

تکنیک شش کلاه تفکر Six thinking hats technique

ردیف واژگانی: 932

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

تکنیک شش کلاه تفکر، ابزاری خلاقانه و قدرتمند برای تفکر انتقادی و حل مسئله است که توسط ادوارد دوبونو، فیلسوف و نویسنده انگلیسی، توسعه یافته است. این تکنیک با ساده سازی مسائل پیچیده و تشویق به تفکر از زوایای مختلف، می تواند به شما در یافتن راه حل های جدید و نوآورانه برای چالش های مختلف کمک کند.

تشریح :

نحوه استفاده از تکنیک شش کلاه تفکر:
موضوع یا مسئله خود را به طور واضح تعریف کنید.
شش کلاه فرضی با رنگ های مختلف را تصور کنید:
کلاه سفید: نشان دهنده بی طرفی و اطلاعات است.
کلاه سیاه: نشان دهنده تفکر منفی و انتقاد است.
کلاه قرمز: نشان دهنده احساسات و هیجانات است.
کلاه زرد: نشان دهنده تفکر مثبت و امید است.
کلاه سبز: نشان دهنده خلاقیت و ایده های جدید است.
کلاه آبی: نشان دهنده مدیریت فرآیند و کنترل است.
به نوبت هر کلاه را بر سر بگذارید و از دیدگاه آن به موضوع یا مسئله نگاه کنید.
با کلاه سفید: تمام اطلاعات و حقایق مربوط به موضوع را جمع آوری کنید.
با کلاه سیاه: نقاط ضعف، مشکلات و خطرات احتمالی را شناسایی کنید.
با کلاه قرمز: احساسات و شهود خود را در مورد موضوع بیان کنید.
با کلاه زرد: به دنبال جنبه های مثبت و فرصت های موجود باشید.
با کلاه سبز: ایده های جدید و خلاقانه برای حل مسئله ارائه دهید.
با کلاه آبی: فرآیند را مدیریت کنید، بحث را هدایت کنید و جمع بندی نهایی را انجام دهید.
از ایده ها و نظرات خود در هر کلاه برای ایجاد راه حل های جدید و نوآورانه استفاده کنید.

کاربرد :

1. حل مسئله:
شناسایی ریشه اصلی مشکل: با پرسیدن سوالات کلیدی در هر کلاه، می توانید لایه های مختلف یک مسئله را جدا کرده و به ریشه اصلی آن پی ببرید.
یافتن راه حل های جدید و نوآورانه: با تغییر چارچوب ذهنی خود و نگاه کردن به مسئله از زوایای مختلف، می توانید راه حل های خلاقانه ای پیدا کنید که قبلاً به آنها فکر نکرده اید.
ارزیابی گزینه های مختلف: با استفاده از کلاه های مختلف می توانید مزایا و معایب هر گزینه را به طور کامل بررسی کنید و بهترین راه حل را انتخاب کنید.
2. تصمیم گیری:
جمع آوری اطلاعات و ایده ها: با استفاده از کلاه های مختلف می توانید اطلاعات و ایده های مختلف را به طور منظم و ساختاریافته جمع آوری کنید.
تجزیه و تحلیل اطلاعات: با تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده در هر کلاه، می توانید به درک عمیق تری از موضوع مورد نظر خود برسید.
انتخاب بهترین گزینه: با ارزیابی گزینه های مختلف در هر کلاه می توانید با اطمینان بیشتری بهترین گزینه را انتخاب کنید.
3. خلاقیت:
تولید ایده های جدید: با استفاده از کلاه های مختلف، به ویژه کلاه سبز، می توانید با تغییر چارچوب ذهنی خود و نگاه کردن به موضوع از زوایای مختلف، ایده های جدید و خلاقانه ای تولید کنید.
حل مسائل پیچیده: با تفکیک مسائل پیچیده به اجزای کوچکتر و ساده تر، می توانید از کلاه های مختلف برای حل آنها به طور خلاقانه استفاده کنید.
بهبود مهارت های تفکر انتقادی: تکنیک شش کلاه تفکر به شما کمک می کند تا به طور انتقادی در مورد موضوعات مختلف فکر کنید و ایده های خود را به طور کامل بررسی کنید.
4. ارتباطات:
ایجاد درک متقابل: با استفاده از کلاه های مختلف می توانید ایده ها و نظرات خود را به طور واضح و شفاف به دیگران ارائه دهید و درک متقابل را افزایش دهید.
حل تعارضات: با بررسی دیدگاه های مختلف در هر کلاه می توانید به حل تعارضات و یافتن نقاط مشترک بین افراد کمک کنید.
تسهیل جلسات brainstorming: تکنیک شش کلاه تفکر می تواند به عنوان ابزاری برای تسهیل جلسات brainstorming و تشویق به مشارکت فعال همه افراد در جلسه استفاده شود.
5. آموزش:
ایجاد یک محیط یادگیری فعال: تکنیک شش کلاه تفکر می تواند به ایجاد یک محیط یادگیری فعال کمک کند که در آن دانش آموزان تشویق می شوند تا به طور مستقل فکر کنند، سوال بپرسند و ایده های خود را به اشتراک بگذارند.
بهبود مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان: این تکنیک می تواند به دانش آموزان کمک کند تا مهارت های تفکر انتقادی خود را توسعه دهند و در مورد موضوعات مختلف به طور عمیق تر فکر کنند.
ایجاد انگیزه در دانش آموزان: استفاده از تکنیک شش کلاه تفکر می تواند یادگیری را جذاب تر و انگیزه بخش تر کند و به دانش آموزان کمک کند تا در مورد یادگیری خود احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند.

پیشگامان و نظریه پردازان :

علاوه بر دوبونو، افراد دیگری نیز در توسعه و ترویج تکنیک شش کلاه تفکر نقش داشته اند:
ریچارد بندلر و جان گریندر: این دو نفر تکنیک شش کلاه تفکر را در کتاب خود با عنوان “Neuro-Linguistic Programming (NLP) and the Reality of Time” معرفی کردند.
دیوید مایر: مایر از تکنیک شش کلاه تفکر در آموزش استفاده کرده و آن را به عنوان ابزاری برای تسهیل یادگیری و حل مسئله در دانش آموزان معرفی کرده است.
گاوین de Beer: de Beer تکنیک شش کلاه تفکر را در کسب و کار استفاده کرده و آن را به عنوان ابزاری برای حل مسئله، تصمیم گیری و خلاقیت در سازمان ها معرفی کرده است.

منابع : 

تفکر برای تغییر: شش کلاه برای حل کامل مشکل توسط ادوارد دی بونو
شش کلاه تفکر اثر ادوارد دی بونو