ساختار سازمانی مسطح Flat organizational structure

ساختار سازمانی مسطح Flat organizational structure

ردیف واژگانی: 980

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

ساختار سازمانی مسطح که به آن ساختار تخت یا افقی نیز گفته می‌شود، نوعی ساختار سازمانی است که در آن سلسله مراتب اداری کوتاه و تعداد سطوح مدیریتی کم است.

تشریح :

در این نوع ساختار، کارکنان به طور مستقیم با مدیران ارشد ارتباط دارند و از استقلال و اختیار عمل بیشتری در انجام وظایف خود برخوردار هستند.
برخی از ویژگی‌های کلیدی ساختار سازمانی مسطح عبارتند از:
سطوح مدیریتی کم: در این ساختار، تعداد سطوح مدیریتی بین مدیران ارشد و کارکنان خط مقدم به حداقل می‌رسد.
تمرکز بر ارتباطات: ارتباطات آزاد و شفاف بین همه سطوح سازمان تشویق می‌شود.
اختیار عمل کارکنان: کارکنان از استقلال و اختیار عمل بیشتری در انجام وظایف خود برخوردار هستند.
تصمیم‌گیری سریع: فرآیند تصمیم‌گیری به دلیل سلسله مراتب کوتاه و ارتباطات باز، سریع‌تر و کارآمدتر است.
تمرکز بر مشتری: ساختار مسطح می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا بر نیازها و خواسته‌های مشتریان خود تمرکز بیشتری داشته باشند.
ساختار سازمانی مسطح برای چه نوع سازمان‌هایی مناسب است؟
ساختار سازمانی مسطح برای سازمان‌هایی که در محیط‌های پویا و رقابتی فعالیت می‌کنند و نیاز به نوآوری و انعطاف‌پذیری دارند، مناسب است. این نوع ساختار همچنین برای سازمان‌هایی که فرهنگ برابری و مشارکت را ترویج می‌کنند، مناسب است.

کاربرد :

ساختار سازمانی مسطح در طیف وسیعی از سازمان‌ها و شرایط قابل استفاده است، از جمله:

1. استارت‌آپ‌ها: استارت‌آپ‌ها به دلیل نیاز به سرعت و انعطاف‌پذیری بالا، اغلب از ساختار سازمانی مسطح استفاده می‌کنند. این ساختار به آنها اجازه می‌دهد تا به سرعت با تغییرات در بازار و نیازهای مشتریان خود سازگار شوند.

2. شرکت‌های فناوری: شرکت‌های فناوری به دلیل نیاز به نوآوری و خلاقیت بالا، اغلب از ساختار سازمانی مسطح استفاده می‌کنند. این ساختار به کارکنان این شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا آزادانه ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند و با یکدیگر همکاری کنند، که می‌تواند منجر به نوآوری‌های جدید شود.

3. سازمان‌های غیرانتفاعی: سازمان‌های غیرانتفاعی به دلیل تمرکز بر برابری و مشارکت، اغلب از ساختار سازمانی مسطح استفاده می‌کنند. این ساختار به همه اعضای سازمان، صرف نظر از سمت یا عنوانشان، فرصت می‌دهد تا در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند.

4. تیم‌های پروژه: تیم‌های پروژه به دلیل نیاز به همکاری و هماهنگی بالا، اغلب از ساختار سازمانی مسطح استفاده می‌کنند. این ساختار به اعضای تیم اجازه می‌دهد تا به طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را به اشتراک بگذارند، که می‌تواند منجر به افزایش کارایی و اثربخشی تیم شود.

5. واحدهای خدمات مشتری: واحدهای خدمات مشتری به دلیل نیاز به پاسخگویی سریع و ارائه خدمات با کیفیت بالا به مشتریان، اغلب از ساختار سازمانی مسطح استفاده می‌کنند. این ساختار به کارکنان این واحدها اجازه می‌دهد تا به سرعت مشکلات مشتریان را حل کنند و بدون نیاز به مجوز از سطوح بالاتر، تصمیمات لازم را اتخاذ کنند.

در کل، ساختار سازمانی مسطح می‌تواند برای هر سازمانی که نیاز به سرعت، انعطاف‌پذیری، نوآوری و مشارکت بالا دارد، مفید باشد.

علاوه بر موارد فوق، ساختار سازمانی مسطح می‌تواند در موارد زیر نیز مفید باشد:

کاهش هزینه‌ها: ساختار مسطح می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا هزینه‌های خود را به دلیل سطوح مدیریتی کمتر و نیاز به فضای اداری کمتر، کاهش دهند.
افزایش رضایت شغلی: کارکنان در این ساختار احساس مسئولیت بیشتری می‌کنند و از کار خود رضایت بیشتری دارند.
بهبود کیفیت محصولات و خدمات: ساختار مسطح می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا کیفیت محصولات و خدمات خود را با تمرکز بر نیازها و خواسته‌های مشتریان، ارتقا دهند.

پیشگامان و نظریه پردازان : 

تعدادی از پیشگامان و نظریه پردازان در توسعه و ترویج این نوع ساختار در دوران مدرن نقش کلیدی داشته‌اند:

آلفرد اسلون (Alfred Sloan): اسلون، مدیرعامل شرکت جنرال موتورز در دهه 1920، از ساختار سازمانی مسطح برای تمرکززدایی و افزایش کارایی شرکت استفاده کرد. او معتقد بود که سطوح مدیریتی کمتر می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری سریع‌تر و انعطاف‌پذیری بیشتر شود.
پیتر دراکر (Peter Drucker): دراکر، نویسنده و متفکر برجسته در زمینه مدیریت، در دهه 1950 از ساختار سازمانی مسطح به عنوان جایگزینی برای ساختارهای سنتی و سلسله مراتبی حمایت کرد. او معتقد بود که این نوع ساختار می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا با تغییرات سریع در محیط کسب و کار خود سازگار شوند.
تام پیترز (Tom Peters): پیترز، نویسنده کتاب مشهور “در جستجوی تعالی” (In Search of Excellence)، در دهه 1980 از ساختار سازمانی مسطح به عنوان یکی از کلیدهای موفقیت سازمان‌های برتر یاد کرد. او معتقد بود که این نوع ساختار می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا به کارکنان خود قدرت و اختیار عمل بیشتری بدهند و نوآوری را تشویق کنند.
هاروی میلر (Harvey Miller): میلر، نویسنده و مشاور مدیریت، در دهه 1990 مفهوم “ساختار بدون مرز” (Boundaryless Organization) را معرفی کرد. این مفهوم بر حذف سلسله مراتب اداری و تمرکز بر همکاری و ارتباطات آزاد بین کارکنان در سراسر سازمان تأکید دارد.
ریچارد برانسون (Richard Branson): برانسون، بنیانگذار گروه ویرجین، نمونه‌ای از یک رهبر است که از ساختار سازمانی مسطح در سازمان‌های خود استفاده کرده است. او معتقد است که این نوع ساختار می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا خلاق‌تر و انعطاف‌پذیرتر باشند.

منابع : 

Flattening the Organization: How to Create a New Management Paradigm by Tom Peters: This book is a classic on the topic of flat organizational structures. Peters argues that this type of structure is essential for organizations to succeed in the 21st century.
کتاب الکترونیکی ساختار سازمانی مسطح نوشته دکتر سعید رضایی: در این کتاب، دکتر رضایی به طور مفصل به بررسی ساختار سازمانی مسطح، مزایا و معایب آن، و نحوه پیاده سازی آن در سازمان ها می پردازد