بروکراسی BUREAUCRACY 

بروکراسی BUREAUCRACY 

ردیف واژگانی: 945 

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

نظریه بروکراسی، که به عنوان مکتب دیوان‌سالاری نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از ایده‌ها و تئوری‌ها در زمینه مدیریت است که به بررسی سازمان‌های بزرگ و پیچیده و نحوه عملکرد آنها می‌پردازد.

تشریح :

این نظریه توسط ماکس وبر، جامعه‌شناس آلمانی، در اوایل قرن بیستم توسعه داده شد.
وبر شش اصل را برای توصیف بروکراسی ایده‌آل ارائه می‌دهد:
1. تخصص: استخدام و ارتقای کارکنان بر اساس شایستگی و مهارت‌های تخصصی آنها انجام می‌شود.
2. سلسله مراتب: ساختار سازمانی به صورت سلسله مراتبی است و خطوط واضحی از اختیار وجود دارد.
3. قوانین و مقررات: رفتار کارکنان توسط مجموعه قوانین و مقررات مشخص و استاندارد شده است.
4. غیرشخصی بودن: تصمیمات بر اساس قوانین و مقررات گرفته می‌شود و نه بر اساس روابط شخصی.
5. تقسیم کار: وظایف به وظایف کوچکتر و قابل مدیریت‌تر تقسیم می‌شوند.
6. تمرکز بر عقلانیت: تصمیمات بر اساس منطق و تجزیه و تحلیل گرفته می‌شود و نه بر اساس احساسات یا تعصبات.

کاربرد :

1. مدیریت سازمان‌های دولتی:
بروکراسی به طور سنتی برای مدیریت سازمان‌های دولتی مانند ارتش، اداره پست و مدارس استفاده می‌شود.
ساختار سلسله مراتبی، قوانین و مقررات و تمرکز بر کارایی بروکراسی را برای مدیریت این نوع سازمان‌ها که اغلب وظایف استاندارد و مشخصی دارند، مناسب می‌کند.
2. مدیریت شرکت‌های بزرگ:
تقسیم کار، تخصص و تمرکز بر عقلانیت بروکراسی را برای مدیریت این نوع سازمان‌ها که اغلب نیاز به هماهنگی و کنترل پیچیده دارند، مناسب می‌کند.
3. مدیریت سازمان‌های غیرانتفاعی:
ساختار سلسله مراتبی، قوانین و مقررات و تمرکز بر کارایی بروکراسی را برای مدیریت این نوع سازمان‌ها که اغلب نیاز به ارائه خدمات با کیفیت بالا با منابع محدود دارند، مناسب می‌کند.
4. مدیریت پروژه‌های بزرگ:
تقسیم کار، تخصص و تمرکز بر عقلانیت بروکراسی را برای مدیریت این نوع ابتکارات که اغلب نیاز به هماهنگی و نظارت دقیق دارند، مناسب می‌کند.
5. مدیریت زنجیره‌های تامین:
بروکراسی را می‌توان برای مدیریت زنجیره‌های تامین با تعداد زیادی تامین‌کننده، توزیع‌کننده و مکان استفاده کرد.

پیشگامان و نظریه پردازان :

ماکس وبر (1864-1920) به عنوان پدر نظریه بروکراسی شناخته می‌شود.
او در کتاب خود ساختار قدرت در جامعه (1922) به بررسی ماهیت بروکراسی و تأثیر آن بر جامعه پرداخت.

منابع : 

کتاب‌های کلاسیک:
ساختار قدرت در جامعه اثر ماکس وبر (1922)
بوروکراسی‌ها اثر رابرت مرتن (1949)
جامعه سازمان یافته اثر پیتر بلار (1956)
کتاب‌های معاصر:
مدیریت در عصر اطلاعات: نظریه و عمل اثر رابرت بی. دنچ (2004)
بروکراسی بعد از مدرنیته: سازمان‌های دولتی در عصر جهانی شدن اثر پیتر هیوود (1997)
نظریه منتقدانه بروکراسی: بازنگری در قدرت، سازمان و نظم اثر کریستین فوکس (1980)