تحلیل موقعیت رقابتی (Competitive Positioning Analysis)

تحلیل موقعیت رقابتی (Competitive Positioning Analysis)

ردیف واژگانی: 1760

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

تحلیل موقعیت رقابتی (Competitive Positioning Analysis) فرآیندی است که در آن کسب‌وکارها تلاش می‌کنند تا خود را از رقبا متمایز کنند و در ذهن مصرف‌کنندگان تصویری مطلوب ایجاد کنند. این تحلیل به شرکت‌ها کمک می‌کند تا مزیت‌های رقابتی خود را شناسایی کرده و به نیازها و ترجیحات بازار هدف پاسخ دهند.

تشریح :

یکی از مدل‌های معروف در این زمینه، مدل پنج نیروی پورتر است که توسط مایکل پورتر در سال 1979 معرفی شد. این مدل پنج نیروی اصلی را که بر رقابت در یک صنعت تأثیر می‌گذارند، شناسایی می‌کند23:
رقابت درون صنعتی: تعداد و قدرت رقبا در صنعت.
تهدید ورود تازه‌واردان: احتمال ورود شرکت‌های جدید به بازار.
قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان: توانایی تأمین‌کنندگان در تأثیرگذاری بر قیمت‌ها و شرایط.
قدرت چانه‌زنی خریداران: توانایی مشتریان در تأثیرگذاری بر قیمت‌ها و شرایط.
تهدید محصولات جایگزین: احتمال جایگزینی محصولات یا خدمات با گزینه‌های دیگر.

کاربرد:

این مدل به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا محیط رقابتی خود را بهتر درک کرده و استراتژی‌های مناسبی برای بهبود موقعیت خود در بازار تدوین کنند23.

پیشگامان و نظریه پردازان :

یکی از نظریه‌پردازان برجسته در زمینه تحلیل موقعیت رقابتی، مایکل پورتر است که مدل پنج نیروی پورتر را معرفی کرد. این مدل به تحلیل رقابت در صنعت و شناسایی نیروهای تأثیرگذار بر رقابت می‌پردازد.

علاوه بر پورتر، فیلیپ کاتلر نیز یکی از پیشگامان در زمینه بازاریابی و موقعیت‌یابی رقابتی است. فیلیپ کاتلر در کتاب‌های خود به اهمیت موقعیت‌یابی برند و استراتژی‌های بازاریابی پرداخته است.

منابع :

جک تروت و ال ریس نیز با کتاب معروف خود “Positioning: The Battle for Your Mind” به مفهوم موقعیت‌یابی برند و اهمیت آن در ذهن مصرف‌کنندگان پرداخته‌اند. این کتاب یکی از منابع اصلی در زمینه موقعیت‌یابی رقابتی محسوب می‌شود3.