تفکر سیستمی Systems Thinking

تفکر سیستمی Systems Thinking

ردیف واژگانی: 975

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

تفکر سیستمی رویکردی برای مطالعه و مدیریت سیستم‌های بازخورد پیچیده است، مانند آنچه در شرکت‌ها و سایر سیستم‌های اجتماعی یافت می‌شود. در واقع، از آن برای توصیف تقریباً هر نوع سیستم بازخورد استفاده شده است.

تشریح :

تفکر سیستمی رویکردی برای درک و حل مشکلات با در نظر گرفتن کل سیستم و نه فقط اجزای جداگانه آن است. این رویکرد بر این اساس است که همه چیز به هم مرتبط است و هیچ چیز در خلأ وجود ندارد.

در تفکر سیستمی، ما به دنبال درک روابط و وابستگی‌های متقابل بین اجزای مختلف یک سیستم هستیم. همچنین به دنبال درک چگونگی تأثیرگذاری محیط خارجی بر سیستم و چگونگی تأثیرگذاری سیستم بر محیط خارجی هستیم.

اصول کلیدی تفکر سیستمی عبارتند از:

کل‌نگری: تمرکز بر کل سیستم به جای اجزای جداگانه آن
ارتباطات: درک روابط و وابستگی‌های متقابل بین اجزای مختلف سیستم
بازخورد: خروجی سیستم می‌تواند به عنوان ورودی به آن بازگردد و بر عملکرد آن تأثیر بگذارد.
غیرخطی بودن: درک اینکه چگونه سیستم‌ها می‌توانند رفتار غیرقابل پیش‌بینی از خود نشان دهند
تغییر: درک اینکه سیستم‌ها دائماً در حال تغییر و تحول هستند
مزایای تفکر سیستمی:
تصمیم‌گیری بهتر: تفکر سیستمی به شما کمک می‌کند تا عواقب تصمیمات خود را بر کل سیستم در نظر بگیرید و تصمیمات آگاهانه‌تر بگیرید.
حل مسئله موثر: تفکر سیستمی به شما کمک می‌کند تا ریشه مشکلات را شناسایی کنید و راه‌حل‌های پایدار پیدا کنید.
نوآوری بیشتر: تفکر سیستمی به شما کمک می‌کند تا فرصت‌های جدید را برای نوآوری و بهبود پیدا کنید.
انطباق پذیری بیشتر: تفکر سیستمی به شما کمک می‌کند تا با تغییرات محیطی سازگار شوید.
تفکر خلاقانه‌تر: تفکر سیستمی به شما کمک می‌کند تا به مشکلات از زوایای مختلف نگاه کنید و راه‌حل‌های خلاقانه پیدا کنید.

کاربرد :

مدیریت: تفکر سیستمی می‌تواند برای بهبود عملکرد سازمان‌ها، افزایش کارایی و نوآوری به کار گرفته شود.
مهندسی: تفکر سیستمی می‌تواند برای طراحی و توسعه سیستم‌های پیچیده مانند سیستم‌های حمل و نقل، سیستم‌های انرژی و سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی استفاده شود.
سیاست‌گذاری: تفکر سیستمی می‌تواند برای درک و حل مسائل پیچیده اجتماعی مانند فقر، نابرابری و تغییرات آب و هوایی به کار گرفته شود.
زندگی شخصی: تفکر سیستمی می‌تواند برای بهبود روابط، مدیریت زمان و رسیدن به اهداف شخصی به کار گرفته شود.

پیشگامان و نظریه پردازان :

در طول تاریخ، نظریه پردازان بسیاری به رشد و توسعه تفکر سیستمی کمک کرده‌اند. در اینجا به برخی از مشهورترین آنها اشاره می‌کنم:
پیشگامان:
•لودویگ فون برتالانفی:زیست‌شناس اتریشی که به عنوان “پدر نظریه عمومی سیستم‌ها” شناخته می‌شود. او بر این باور بود که همه سیستم‌ها، صرف نظر از ماهیت آنها، از اصول مشترکی پیروی می‌کنند.
.کنت بولدینگ:اقتصاددان آمریکایی که بر کاربرد تفکر سیستمی در علوم اجتماعی تأکید کرد. او اصطلاحات مهمی مانند “سیستم باز” و “محیط اطراف” را معرفی کرد.
متفکران معاصر:
•دونا مِدو: نویسنده و محقق آمریکایی که به خاطر کارش در زمینه پویایی سیستم‌ها و مدل‌سازی سیستمی معروف است. او نویسنده کتاب پرفروش “تفکر سیستمی برای دنیای واقعی” است.
•پیتر سِنگِی:متخصص یادگیری سازمانی و نویسنده آمریکایی که به خاطر کارش در زمینه یادگیری سازمانی و تفکر سیستمی معروف است. او نویسنده کتاب پرفروش “پنجمین فرمان” است.
مارگارت ویلیامز:نویسنده و مشاور آمریکایی که به خاطر کارش در زمینه رهبری سیستمی و تفکر سیستمی معروف است. او نویسنده کتاب “تفکر سیستمی برای رهبران” است.
متفکران ایرانی:
•سید محمود حسابی:فیزیکدان و ریاضیدان ایرانی که از پیشگامان مطالعات سیستم‌ها در ایران بود. او آثار زیادی در زمینه فیزیک نظری، مهندسی و ریاضیات دارد.

منابع : 

تفکر سیستمی برای دنیای واقعی اثر دونا مِدو
پنجمین فرماناثر پیتر سِنگِی / ساختارهای ذهن: رویکردی به تفکر سیستمی اثر  جِی. فورِستر

نقاب تفکر سیستمی: چرا اکثر برنامه‌های بهبود شکست می‌خورند و چگونه می‌توان آنها را نجات داد اثر دونِلا کلِندر

تفکر سیستمی: رویکردی برای حل مسئله اثر کلِر استِوارت و ریچارد کاتِن

این کتاب‌ها مقدمه‌ای عالی برای تفکر سیستمی ارائه می‌دهند و می‌توانند به شما کمک کنند تا مفاهیم کلیدی این رشته را درک کنید و آنها را در زندگی خود به کار ببرید.

در اینجا چند کتاب دیگر در مورد تفکر سیستمی آورده شده است:
دینامیک سیستم‌ها اثر جی. فورِستر
تفکر سیستمی و مدیریت منابع طبیعی اثر رابرت کِتز
تفکر سیستمی در عمل اثر ریچارد کاتِن
نقشه‌های ذهنی: تفکر سیستمی را برای حل مشکلات پیچیده ترسیم کنید اثر باربارا مِندوز
تفکر سیستمی برای رهبران اثر مارگارت ویلیامز
این کتاب‌ها به موضوعات خاص‌تری در زمینه تفکر سیستمی می‌پردازند. اگر به حوزه خاصی از تفکر سیستمی علاقه دارید، این کتاب‌ها می‌توانند منبع ارزشمندی باشند.