نظریه مبتنی بر منابع Resource-Based View (RBV)

نظریه مبتنی بر منابع Resource-Based View (RBV)

ردیف واژگانی: 916

رسته واژگانی: مدیریتی

دسته بندی مرتبط : دانشنامه جامع مدیریت 

تعریف در حد یک جمله :

نظریه مبتنی بر منابع (RBV) یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت زنجیره تامین است که بر مزیت رقابتی یک شرکت تمرکز دارد. این نظریه بیان می کند که منابع و قابلیت های منحصر به فرد و ارزشمند یک شرکت کلید موفقیت آن در رقابت است.

تشریح :

در چارچوب زنجیره تامین، RBV بر منابع و قابلیت هایی که یک شرکت در طول زنجیره تامین خود دارد، تأکید می کند. این منابع و قابلیت ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

منابع فیزیکی: مانند تاسیسات تولیدی، تجهیزات، انبارها و سیستم های حمل و نقل.
منابع انسانی: مانند کارکنان ماهر، دانش و تخصص آنها.
منابع فکری: مانند مالکیت معنوی، برندها، حق اختراع و دانش فنی.
منابع سازمانی: مانند ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، فرآیندها و رویه ها.
منابع روابطی: مانند روابط با تامین کنندگان، مشتریان، دولت و سایر ذینفعان.
طبق RBV، شرکت هایی که دارای منابع و قابلیت های ارزشمند، کمیاب، غیرقابل تقلید و قابل جایگزینی باشند، در زنجیره تامین خود مزیت رقابتی خواهند داشت. این مزیت رقابتی به آنها اجازه می دهد تا کارایی را افزایش دهند، هزینه ها را کاهش دهند، نوآوری کنند و سهم بازار خود را افزایش دهند.

کاربرد :

انتخاب تامین کننده: شرکت ها می توانند از RBV برای انتخاب تامین کنندگانی استفاده کنند که دارای منابع و قابلیت های ارزشمند برای زنجیره تامین آنها باشند.
مدیریت روابط با تامین کنندگان: شرکت ها می توانند از RBV برای ایجاد و حفظ روابط قوی با تامین کنندگان کلیدی خود استفاده کنند.
توسعه محصول: شرکت ها می توانند از RBV برای توسعه محصولات جدید که از منابع و قابلیت های منحصر به فرد آنها استفاده می کند، استفاده کنند.
مدیریت لجستیک: شرکت ها می توانند از RBV برای بهینه سازی فرآیندهای لجستیک خود و کاهش هزینه های زنجیره تامین استفاده کنند.
نوآوری: شرکت ها می توانند از RBV برای ایجاد یک فرهنگ نوآوری در زنجیره تامین خود و توسعه ایده های جدید استفاده کنند.

پیشگامان و نظریه پردازان :

ادگار برگر و مایکل پورتر (1980): این دو محقق با انتشار مقالاتی در مجلات Harvard Business Review و Strategic Management Journal به طور کلی به عنوان بنیانگذاران RBV شناخته می شوند.
جی. بی. بارنی (1991): بارنی با ارائه چارچوب VRIN به توسعه RBV کمک کرد. این چارچوب بیان می کند که برای اینکه یک منبع یا قابلیت مزیت رقابتی ایجاد کند، باید ارزشمند، کمیاب، غیرقابل تقلید و غیرقابل جایگزینی باشد.
جای ب. وبر (1996): وبر با تأکید بر اهمیت منابع و قابلیت های داخلی در ایجاد مزیت رقابتی به توسعه RBV کمک کرد.
دیوید تیز (2007): تیز با ارائه چارچوب پویایی قابلیت به توسعه RBV کمک کرد. این چارچوب بیان می کند که قابلیت ها ثابت نیستند و به مرور زمان توسعه، ارتقا و فرسوده می شوند.

منابع : 

کتاب های پایه:

“مزیت رقابتی: خلق و حفظ عملکرد برتر در استراتژی های شرکتی” اثر مایکل پورتر (1985): این کتاب کلاسیک، که به عنوان “انجیل استراتژی” شناخته می شود، چارچوب اولیه RBV را ارائه می دهد. پورتر در این کتاب استدلال می کند که شرکت ها برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، باید بر منابع و قابلیت های منحصر به فرد خود تمرکز کنند.

“منابع و قابلیت ها: مبانی نظریه مبتنی بر منابع” اثر جای بی. وبر و رابرت سی. کانتور (1995): این کتاب یک مجموعه جامع از مقالات را ارائه می دهد که به توسعه و کاربرد RBV می پردازد. وبر و کانتور در این کتاب، چارچوب های مختلف RBV را بررسی می کنند و مطالعات تجربی را ارائه می دهند که از این نظریه پشتیبانی می کنند.

“مدیریت استراتژیک: مفاهیم و کاربردها” اثر فرد آر. دیوید (2015): این کتاب درسی محبوب، بررسی کاملی از RBV را در چارچوب گسترده تر مدیریت استراتژیک ارائه می دهد. دیوید در این کتاب، مفاهیم کلیدی RBV را توضیح می دهد و نمونه هایی از نحوه استفاده شرکت ها از RBV را ارائه می دهد.

کتاب های پیشرفته:

“قابلیت های پویا: ساخت، ارتقا و فرسایش مزیت رقابتی” اثر دیوید تیز (2007): این کتاب به ماهیت پویای قابلیت ها می پردازد و اینکه چگونه شرکت ها می توانند از طریق یادگیری و نوآوری مزیت رقابتی خود را حفظ کنند. تیز در این کتاب، چارچوب پویایی قابلیت را ارائه می دهد که به توضیح نحوه توسعه، ارتقا و فرسایش قابلیت ها می پردازد.

“نظریه مبتنی بر منابع در عمل: ابزارها و تکنیک هایی برای تجزیه و تحلیل و مدیریت منابع و قابلیت ها” اثر جفری آر. , رابرت اس. کاپلان, دانیل آ. کوک, و کاترین اچ. مایرز (2016): این کتاب راهنمای عملی برای کاربرد RBV در مدیریت استراتژیک ارائه می دهد. نویسندگان در این کتاب، ابزارها و تکنیک هایی را برای تجزیه و تحلیل منابع و قابلیت ها، توسعه استراتژی های مبتنی بر RBV و ارزیابی عملکرد RBV ارائه می دهند.

“نظریه مبتنی بر منابع و مدیریت زنجیره تامین” اثر دیوید ج. تید و جاناتان جی. هارت (2018): این کتاب به کاربرد RBV در مدیریت زنجیره تامین می پردازد. نویسندگان در این کتاب، نحوه استفاده شرکت ها از RBV برای ایجاد مزیت رقابتی در زنجیره تامین خود را بررسی می کنند.