43 – عدم کنترل نقاط مبنای اولیه و محورهای نقشه، چه عواقبی برای پیمانکار خواهد داشت؟

برای شناخت همه جانبه موضوع، از دو بند کلیدی ماده 19 شرایط عمومی پیمان استفاده می کنیم.

یادمان باشد، اگر در مقام کسی هستیم که یک قرارداد را تنظیم می کند، حتماً بایستی این دو بند را که اشاره به تعهدات پیمانکار دارد، در قرارداد بطور واضح و روشن برای طرف دیگر تبیین نماییم.

در بند الف ماده 19، گفته می شود که پیمانکار پیش از آغاز عملیات موضوع پیمان، باید نقاط نشانه مبداء را از لحاظ تطبیق با نشانه ها کنترل نماید و در صورتیکه اختلافی موجود نباشد، درستی آنها را تأیید و اعلام دارد و

در صورتیکه اختلافی وجود داشته باشد، مراتب را به اطلاع مهندس مشاور برساند تا وضع موجود با مهندس مشاور و کارفرما صورت جلسه شود و ملاک شروع عملیات قرار گیرد.

بدیهی است که پس از آغاز عملیات، هیچگونه اعتراضی از جانب پیمانکار در  این زمینه پذیرفته نیست.

در جهت توضیح این بند، یادآور می گردیم که در زمان تحویل زمین پروژه، نقاطی به عنوان نشانه های مبنا یا بنچ مارک، تحویل پیمانکار می گردد.

این نقاط به جهت تحویل نهایی پروژه و جانمایی زیرمجموعه های یک پروژه که احداث آن در تعهد پیمانکار است، مورد استفاده قرار می گیرد.

پس پیمانکار بایستی پس از تحویل گرفتن این نقاط، اول از صحّت آن مطمئن شده و دوم مانند چشمش از آن مراقبت نماید.

حال پیمانکار مهندس نقشه بردار خود را موظف می نماید تا با استفاده از این نقاط مبنا، حریم زمین تحویلی توسط کارفرما را پیاده سازی نموده و در نهایت تأیید نماید که آیا نقشه های ابلاغ شده با زمین تحویل شده انطباق دارد یا خیر.

پس در این راه چهار گام حائز اهمیت است.

گام اول کنترل نقاط مبداء.

گام دوم در صورت صحت گام اول اعلام این موضوع به مهندس مشاور و

در گام سوم در صورت وجود اختلاف درخواست تعیین تکلیف موضوع از مهندس مشاور و

در گام چهارم، تنظیم صورتجلسه با مهندس مشاور و کارفرما.

در ذهن داشته باشیم که در صورت وجود اختلاف، پیمانکار حتماً بایستی در پای صورتجلسه امضای کارفرما را دریافت و بصورت کتبی درخواست تعیین تکلیف نماید.

از طرفی دیگر، در بند ب همین ماده اشاره شده که پیمانکار متعهد است که نقشه ها، امتدادها و محورها را با نظارت مهندس مشاور پیاده کند و درستی آنها را با مهندس مشاور صورتجلسه کند.

در صورتیکه هنگام پیاده کردی نقشه ها، امتدادها و محورها، اختلافی در مورد تراز زمین طبیعی با تراز آنها در مدارک فنی مشاهده شود، وضع موجود را پیمانکار و مهندس مشاور و کارفرما صورت جلسه می کنند.

پس به مانند بند الف ماده 19، در ذهن داشته باشیم که پیمانکار قبل از شروع عملیات اجرایی بایستی کلیه محورهای موجود در نقشه را بر روی زمین طبیعی پیاده نماید.

اختلافات زیادی ممکن است در این حالت هویدا شود.

از آن جمله می توان ناهمخوانی ابعاد طولی و عرضی و یا زاویه ها و یا عوارض طبیعی موجود و یا حتی اختلاف در قسمت هایی که توسط پیمانکاران دیگر قبلاً ساخته شده است، اشاره کرد.

به هرسو باز باید توجه کرد که در صورت بروز اختلاف، حتماً موضوع صورتجلسه گردیده و امضای کارفرما نیز پای آن صورتجلسه اخذ شود.

در پاسخ به سؤال اصلی، باید گفت توجه به موضوع مطرح شده در پنج حالت می تواند پیمانکار  را با دردسر روبرو نماید.

حالت یک، در عدم کنترل نقاط نشانه مبداء یا همان بنچ مارک ها و حریم زمین تحویلی با نقشه های ابلاغی می باشد،

که این امکان را بوجود می آورد که در زمان اجرای پروژه و یا حتی بعد از آن، اعتراض اشخاص ثالث را به همراه داشته باشد که تعرضی به زمین و یا مالکیت او صورت گرفته.

دلیل این موضوع ساده است و منشاء اصلی آن کارفرما می باشد.

زیرا که حریم درج شده در نقشه ها با مدارک ثبتی زمین همخوانی ندارد و بدلیل این عدم همخوانی قسمتی از پروژه اجرا شده، به زمین همسایه تعرض کرده است.

در این حالت کارفرما می تواند پیمانکار را محکوم کند که این موضع بواسطه عدم کنترل پیش آمده است.

در صورتیکه اگر پیمانکار نقاط نقشه را با حریم واقعی زمین در مرحله ابتدائی پروژه با نمایندگان کارفرما صورتجلسه نماید در صورت شکایت شخص ثالث، هیچگونه تقصیری بر گردن او نخواهد بود.

حالت دوم، در بسیاری از پروژه ها پیش آمده است که عدم کنترل محورهای اعلام شده در نقشه با شرایط زمین تحویل شده باعث اختلافات متعددی بین پیمانکار و کارفرما شده است.

زیرا کارفرما می تواند ادعا کند با داشتن آگاهی از این مغایرت، می توانسته تصمیمی متفاوت از آنچه اجرا شده است را بگیرد که در صورت انجام صورتجلسه اولیه، این امکان از او سلب می شود.

در حالت سوم، پیمانکار موظف است کنترل توپوگرافی زمین تحویلی پروزه را انجام داده و وجود هرگونه احجام، دپوها، ساختماها و تأسیساتی را که در نقشه های اولیه مشخص نشده است را به کارفرما اعلام نماید.

مسلماً برچیدن این احجام اضافی یا خاکبرداری و خاکریزی مازاد بر آنچه در نقشه ها اعلام شده است، برای او هزینه خواهد داشت.

حالت چهارم، در صورتی پیش می آید که قبل از این پیمانکار، پیمانکار دیگری در پروژه مشغول به فعالیت بوده باشد.

بنابراین بایستی کارفرما با پیمانکار قبلی یک صورتجلسه به نام صورتجلسه فصل مشترک تظیم کرده باشد که کلیه فعالیت های آن پیمانکار همراه با حجم عملیات در آن صورتجلسه ذکر شده باشد.

حال شما به عنوان پیمانکار جدید می باید این صورتجلسه را با عملیات انجام گرفته منطبق نموده و محل های اختلاف را با مهندس مشاور و کارفرما صورتجلسه نمایید.

حالت پنجم، زمانی است که عملیات یک پیمانکار وابسته به عملیات صورت گرفته در گذشته باشد.

بنابراین این آقای پیمانکار جدید بایستی نقشه های ابلاغ شده از طرف کارفرما را با عملیات اجرایی قبلی مقایسه و کلیه عدم انطباق ها را با کارفرما و مهندس مشاور صورتجلسه نماید.

نمونه بارز این قضیه، عملیات ساخت اسکلت فلزی می باشد که پیمانار بایستی فوندانسیون و جانمایی ستون ها را با نقشه های ابلاغی انطباق سنجی نموده و در صورت عدم اختلاف عملیات ساخت را شروع کند.

در قسمت بررسی ریسک ها و ادعاها، به چهار ریسکی می پردازیم که عدم توجه پیمانکار به موضوع مطروحه در سؤال این پست ویدئویی حتماً گریبان او را خواهد گرفت.

اولین دسته، وجود معارض شامل اشخاص حقیق و یا حقوقی و یا ارگان های دولتی می باشد که بواسطه تعرض به ملک و تأسیسات آنها شاکی مجموعه ما شده اند و این موضوع می توانسته با کنترل پیمانکار و کارفرما و انطباق سنجی بین سند و وضعیت موجود و نقشه ها رخ ندهد.

دومین دسته، افزایش احجام کار و ادعای مالی می باشد.

ما می دانیم که پیمانکار آن چیزی را می تواند ادعا کند که در حالت قبل و بعد از عملیات اجرایی، صورتجلسه کند.

پس بنابراین پیمانکار موظف است قبل از شروع هر عملیات اجرای، هرگونه تغییری را که برای او بار مالی دارد، با مهندس مشاور و کارفرما صورتجلسه کند.

که در غیر اینصورت راه هرگونه ادعایی بر او بسته می باشد.

دسته سوم، اگر توقف عملیات اجرایی بواسطه نیاز به تغییر نقشه ای باشد و  این تغییرات بخاطر عدم انطباق نقشه ها با وضعیت موجود زمین بوجود آمده باشد و پیمانکار در زمان مناسبی نیاز به این تغییرات را اعلام نکرده باشد، مسئول اول و آخر این تأخیرات زمانی خود پیمانکار خواهد بود.

دسته چهارم، در زمانی پیش می آید که تغییرات حادث شده در نقشه ها باعث دوباره کاری باعث تخریب و دوباره کاری در قسمت هایی از پروژه گردد و پیمانکار با اعلام بموقع عدم انطباق نقشه ها با وضعیت موجود، می توانسته جلوی این هزینه ها را بگیرد.

که در این حالت هم باز ادعایی برای پیمانکار متصور نمی باشد.