54 – تعلیق در قراردادهای EPC

تعلیق در قرارداد به معنای معلق بودن انجام تعهدات یک یا هر دو طرف پیمان می باشد. اصولا در ساختارهای قراردادی، سه نوع تعلیق متصور می باشد:

1. تعلیق قهری: خارج از اراده دو طرف و در اثر وقوع شرایط فورس ماژور یا حوادث قهری رخ می دهد. در این حالت دو طرف مجبور هستند تعهدات اجرایی خود را تا رفع کامل ریشه تعلیق، متوقف کنند.
2. تعلیق اختیاری: تعلیقی که در اختیار کارفرما قرار دارد و هر زمان می تواند آن را ابلاغ کند. و پیمانکار بایستی این دستور را برای یک دوره زمانی مشخص شده در پیمان بپذیرد.
3. تعلیق توافقی: در صورت تمایل کارفرما به تمدید تعلیق ، بایستی رضایت و موافقت پیمانکار را نیز اخذ گردد. یعنی امکان رخ دادن این نوع تعلیق بستگی به توافق طرفین خواهد داشت.

در قراردادهای EPC مبتنی بر نشریه 5490، کارفرما میتواند در طول مدت اجرای پیمان، دستور تعلیق قسمتی از کار و یا تمام کار را در یک نوبت و حداکثر برای مدت 90 روز، صادر کند.

سوالاتی که در این ویدئو به آن ها پاسخ داده می شود : 

• تعلیق قهری در قرارداد، چه معنایی دارد؟
• تعلیق اختیاری در قرارداد چه معنایی دارد؟
• تعلیق توافقی در قرارداد چه معنایی دارد؟
• در قراردادهای EPC چه امکانی برای ابلاغ تعلیق از جانب کارفرما دیده شده است؟
• در ابلاغیه تعلیق از طرف کارفرما چه مواردی باید لحاظ شود؟
• در زمان ابلاغ تعلیق از طرف کارفرما، آیا بایستی کلیه عملیات اجرایی پیمانکار متوقف شود؟
• در زمان ابلاغ تعلیق از طرف کارفرما، وضعیت مصالح و تجهیزات در حال ساخت خارج از پروژه، چگونه خواهد بود؟
• در زمان ابلاغ تعلیق از طرف کارفرما، چه تعهداتی بر دوش پیمانکار خواهد بود؟
• در چه صورتی پیمانکار می تواند در انتهای زمان تعلیق اعلامی توسط کارفرما، درخواست خاتمه پیمان نماید؟
• آیا زمان تعلیق، قابل تمدید می باشد؟
• مبلغ جبران خسارت در زمان تعلیق، چگونه از طرف پیمانکار قابل ادعا می باشد؟
• آیا پیمانکار می تواند ادعایی برای هزینه خواب ماشین آلات در زمان تعلیق از کارفرمای خود داشته باشد؟
• به بهانه بروز چه مواردی پیمانکار نمی تواند ادعای تعلق تعلیق نماید و این موارد در قرارداد از مصادیق توقف با ریشه پیمانکاری خواهد بود؟

گامهایی که طرفین بایستی در دوران تعلیق از آن پیروی کنند به شرح زیر است:

1. گام اول (ابلاغیه تعلیق): صدور ابلاغیه تعلیق توسط کارفرما که در این ابلاغیه کارفرما، باید تاریخ شروع تعلیق ، مشخص شود.

2. گام دوم (توقف عملیات اجرایی): پیمانکار موظف است پس از دریافت دستور کارفرما، اجرای آن قسمت از کار و یا کل کار را به حالت تعلیق در آورد.
3. گام سوم (تعهدات طرفین در زمان تعلیق): بر اساس بند 2 ماده 65، برنامه کار، تعیین تکلیف کارهای نیمه تمام ، شرح وظایف، کارهای لازم و حداقل ماشین آلات و نفرات مورد نیاز برای دوران تعلیق، از سوی کارفرما به پیمانکار ابلاغ می شود و پیمانکار، موظف به پیروی از آنهاست. از جمله، پیمانکار موظف به حفاظت از تجهیزات و نگهداری از آنها در کارگاه یا هرجای دیگر است و نیز حراست از کارگاه و نگهداری از کارهای اجرا شده در شرایط ایمن، با اوست. در مورد تجهیزات و مصالحی که هنگام ابلاغ تعلیق از سوی کارفرما، در دست ساخت بوده اند، پیمانکار با نظر کارفرما نسبت به تکمیل ساخت انها اقدام می کند.تا زمان عدم درج مکاتبه بعلاوه 14 روز باید وظایف این بند به اجرا در بیاید مگر آنکه کارفرما ختم پیمان را ابلاغ کرده باشد.

4. گام چهارم (استعلام پایان تعلیق): ظرف 14 روز قبل از پایان این مدت، پیمانکار موضوع را برای اتخاذ تصمیم نهایی ، به کارفرما منعکس می کند، پیمانکار در این درخواست از کارفرما برای ادامه عملیات کسب تکلیف می کند. هرگاه پس از 14 روز از دریافت در خواست پیمانکار، دستور شروع مجدد کار از سوی کارفرما به پیمانکار صادر نشود، وی می تواند خاتمه پیمان را درخواست کند و یا قسمت متوقف شده کار را، از موضوع پیمان حذف نماید، که در اینصورت ، اقدام های متعاقب آن، طبق ماده 67 انجام می شود.

5. گام پنجم (تمدید تعلیق): مدت تعلیق می تواند با توافق دو طرف ، تمدید شود.

در این قسمت به بررسی تفاوت موضوع تعلیق در قراردادهای 4311 و 5490 نیز می پردازیم:

1- امکان تمدید تعلیق: مدت تعلیق در قرارداد 4311  کلأ یکبار تمدید می شود که معادل همان تعلیق اختیاری و برابر 3 ماه خواهد بود که البته بعد از 3 ماه با رضایت پیمانکار  تمدید می شود و به آن تعلیق توافقی می گوییم و البته در صورت عدم رضایت پیمانکار بایستی خاتمه پیمان ابلاغ گردد.

حال بعد از اتمام تعلیق دوره دوم که مجموع دو دوره تعلیق برابر 6 ماه شده است قرارداد خارج از اراده طرفین فسخ می گردد که آن را انفساخ می نامیم .

البته به خاطر داشته باشیم که در قراردادهای خصوصی ممکن است شرایط توافق قابل تمدید وده و فسخ پیمان برای طرفین الزام آور نخواهد بود.

اما در قراردادهای 5490 ، هیچ محدودتی برای میزان مدت تمدید و یا تعداد دوره تعلیق برای طرفین وجود ندارد البته به شرطط جلب رضایت پیمانکار برای تمدید تعلیق.

2- مبلغ جبران خسارت در زمان تعلیق: درنشریه 4311 اعلام شده که طرفین در باره مبلغ تعلیق به شرایط خصوصی مراجعه کنند و در نبود بند متناظر با در مورد این مبلغ توافق کرده و در صورت عدم حصول هر کدام از این موارد ملاک را  10% متوسط کارکرد فرضی ماهانه قرار دهند.

ولی در نشریه 5490، هیچ هزینه ای در شرایط عمومی ذکر نشده و موکول به شرایط خصوصی شده است.

3- هزینه اجاره ماشین آلات در دوران تعلیق: در نشریه 4311، هزینه اجاره ماشین آلات مورد نیاز کارفرما که بایستی در دوران تعلیق در کارگاه بماند بایستی با پیمانکار توافق شده و در وجه او پرداخت گردد.

ولی در نشریه 5490 هیچ ذکری از هزینه ماشین آلات نشده ولی در بند 2 ماده 65 حداقل ماشین آلات از طرف کارفرما ابلاغ شده و پیمانکار موظف به پیروی است ولی حرفی از هزینه نزده است ولی در بند 3 ماده 65 کلمه سایر هزینه ها آورده شده است که می توان اجاره ماشین آلات را جزیی از آن نامید.

در انتهای این بحث، لازم است به مواردی اشاره کنیم که در قرارداد بین توقف و تعلیق تفاوت شده است.

در قرارداد به صراحت ذکر شده  در مواردی که توقف کار به معنی عدم انجام عملیات با ریشه قصور پیمانکاری می باشد، هیچ حقی نه زمانی و نه مالی برای پیمانکار ایجاد نخواهد شد و پیمانکار نمی تواند از این شرایط به مثابه تعلیق برداشت کند، این موارد را می توان به شرح زیر بر شمرد:

1. توقف ناشی از قصور پیمانکار در انجام کارها طبق مشخصات فنی.
2. توقف ناشی از رعایت نکردن مقررات ایمنی .
3. توقف ناشی ازشرایط نا مناسب آب و هوایی.
4. توقفی که در برنامه زمانی منضم به پیمان پیش بینی شده باشد.