1 – مقدمه ای بر قرارداد EPC صنعتی و نشریه 5490

در مجموعه ویدئوهایی که در سایت افرامیس منتشر می گردد قصد داریم به بررسی همه جانبه قراردادهای EPC صنعتی که تحت عنوان نشریه 5490 در جامعه مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد بپردازیم.

در تعریف پروژه های EPC باید گفت به پروژه‌هایی اطلاق می گردد که در آن کل فعالیت‌های لازم برای به ثمر رسیدن یک پروژه از مرحله طراحی تا ساخت به یک پیمانکار واگذار می شود.

این واژه بر گرفته از سه کلمه Engineering به معنای مهندسی و یا طراحی، Procurement به معنای تدارک و تامین، Construction به مفهوم ساخت و اجرا است بنابراین یک کارفرما کلیه عملیات مربوط به طراحی و تامین و تدارکات و ساخت و اجرا را تحت یک قرارداد به پیمانکار واگذار می کند هدف اصلی در نقطه مقابل قراردادهای PC منطبق بر نشریه 4311 ، انتقال حداکثر ریسک ممکن به شخص دیگر برای رسیدن به اهداف پروژه است.

در تاریخ 1380/11/14 بخشنامه ای با شماره 7105/54-18929/105 با عنوان "موافقتنامه، پیوست ها، شرایط عمومی و خصوصی پیمانهای مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب بصورت توام(EPC)" از طرف سازمان برنامه و بودجه به دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران ابلاغ گردید.

در راستای توضیح این ابلاغیه به چند مورد در ذیل اشاره می شود:

آیا برای تنظیم قراردادهای EPCصنعتی، بایستی از نشریه 5490 استفاده کرد؟

نکته 1: باید به خاطر داشت در ماده 23 قانون برنامه و بودجه ، سازمان برنامه و بودجه برای تعیین معیارها و استانداردها همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرح های عمرانی آیین‌نامه‌ای تهیه‌ و پس از تصویب هیأت وزیران بر اساس آن دستورالعمل لازم به دستگاه های اجرایی ابلاغ می‌نماید ودستگاه های اجرایی موظف به رعایت آن‌می‌باشند.

بنابراین در موضوع طرح های عمرانی کلیه دستگاه های اجرایی ملزم به استفاده از بخشنامه های ابلاغی بابت شرایط عمومی هستند.

در اصطلاح این نوع قراردادها را قرارداد همسان می گویند.

از منظر نظام فنی و اجرایی کشور، قرارداد همسان ، قراردادی است که موافقتنامه، شرایط عمومی، شرح خدمات و حق‌الزحمۀ مصوّب داشته باشد.

نکته 2: موضوع دیگری که بایستی مورد توجه قرارداد، شمول این بخشنامه در گروه اول ابلاغیه های سازمان برنامه و بودجه است.

بر اساس آیین نامه استانداردهای اجرایی طرح های عمرانی مصوب 30/04/1352 کلیه بخشنامه های ابلاغی به سه گروه تقسیم بندی می شوند:

1. بخشنامه های گروه اول: دستورالعمل هایی که رعایت کامل مفاد آن از طرف دستگاه های اجرایی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر ضروری است.
2. بخشنامه های گروه دوم: دستورالعمل هایی که بطور کلی و برای موارد عادی تهیه می گردند و بر حسب مورد، دستگاه های اجرایی، مهندسین مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر می توانند به تشخیص خود مفاد دستورالعمل یا ضوابط و معیارهای آن را باتوجه به کار خود و در حدود قابل قبولی که در دستورالعمل تعیین شده تغییر دهند و آن را باشرایط خاص کار خود تطبیق دهند.
3. بخشنامه های گروه سوم: دستورالعمل هایی که به عنوان راهنمایی و ارشاد دستگاه های اجرایی و موسسات مشاور و پیمانکاران و سایر عوامل تهیه می شود و رعایت مفاد آن در صورتیکه دستگاه های اجرایی و موسسات مشاور روشهای بهتری داشته باشند اجباری نیست

بنابرتعریف مذکور، بخشنامه ابلاغی در رابطه با قراردادهای EPC از نوع گروه اول بوده و بنابراین در طرح های عمرانی لازم الاجرا است و دستگاه اجرایی به هیچ عنوان قادر به تغییر در مفاد قرارداد به جز محل های خالی در قسمت شرایط خصوصی پیمان نیست.

فرق قراردادهای EPC صنعتی و EPC غیرصنعتی چیست و الگوی قراردادنویسی هریک چگونه است؟

نکته3: توجه به نوع پروژه که دارای ساختار صنعتی و غیر صنعتی می باشد بسایر حائز اهمیت است.

همانطور که در بند بخشنامه ذکر شده است این بخشنامه که معروف به نشریه 5490 است برای قراردادهای EPC صنعتی کابرد دارد.

به یاد داشته باشیم که برای قراردادهای EPCغیرصنعتی بخشنامه ای با عنوان Package84 ابلاغ شده است که این بخشنامه از نوع گروه سوم بوده و قاعدتا لازم الاجرا نیست.

پس خط تمیز بین صنعتی بودن و غیرصنعتی بودن یک پروژه می تواند در لازم الاجرا بودن بخشنامه ابلاغی مربوطه تاثیر بسزایی داشته باشد.

یکی از تفاوت های اصلی ساختارهای صنعتی و غیرصنعتی، خروجی این نوع پروژه ها است.

خروجی در پروژه های صنعتی، محصول بوده ولی در پروژه های غیر صنعتی ، خدمات می باشد.

استفاده از کلمه "توام" در بخشنامه ابلاغی نشریه 5490 با عنوان "موافقتنامه، پیوست ها، شرایط عمومی و خصوصی پیمانهای مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب بصورت توام(EPC)" چه معنایی دارد؟

نکته4: به کلمه "توام" در این بخشنامه بایستی توجه داشته باشیم.

یعنی زمانی این بخشنامه قابل استفاده است که در قرارداد بطور همزمان فازهای E و P و C ابلاغ گردد.

بنابراین اگر در قراردادی، بخش E به طرف مقابل ابلاغ گردد و بعد از اتمام آن بخش های P و C ابلاغ شود  نمی توان این نوع قرارداد را در زمره نشریه 5490 جای داد.

دلیل استفاده از کلمه "توام" این است که  ابلاغ این نوع قراردادها به معنای انتقال همزمان ریسک طرحی و ساخت و اجرا به پیمانکار می باشد.

در ادامه به بررسی موضوعی مفاد شرایط عمومی پیمان مندرج در نشریه 5490 خواهیم پرداخت.