51 – مسئولیت برطرف سازی ایرادها در دوره تضمین قرارداد برعهده پیمانکار است؟

 در ابتدا، با ماده 42 شرایط عمومی پیمان در نشریه 4311 آشنا می شویم.

این ماده از دو قسمت اساسی تشکیل شده است.

در قسمت اول گفته می شود که پیمانکار در دوره تضمین، مسئولیت پاسخگویی به تمام ایرادهایی را دارد که ناشی از اجرای کار اوست.

در این حالت کارفرما باید مراتب را با ذکر معایب و نواقص و محل آنها به پیمانکار ابلاغ کند و پیمانکار بایستی حداکثر ظرف 15 روز از دریافت این ابلاغیه شروع به رفع معایب و نواقص نماید.

زمان برطرف سازی این معایب باید مورد قبول کارفرما باشد.

در قسمت دوم این ماده، اشاره می کند که اگر پیمانکار از این عملیات تمرّد کند، کارفرما حق دارد آن معایب را خودش یا به ترتیبی که مقتضی بداند رفع نموده و هزینه آن را به اضافه 15% از محل تضمین پیمانکار یا هر نوع مطالبه و یا سپرده دیگر او کسر نماید.

ولی حواسمان به جمله بسیار حائز اهمین در این ماده باشد که هزینه های حفاظت، نگهداری و بهره برداری کارهای تحویل موقت شده در دوره تضمین بر عهده کارفرماست.

یعنی اگر خسارت ناشی از عملیات بهره برداری و نگهداری از کارهای تحویل شده باشد، هزینه آن بر دوش کارفرما خواهد بود.

اجازه بدهید شما را با یک ماده مهم در قانون مدنی آشنا کنیم که اشراف بر آن می تواند جلوی یکسری از ادعای بی مورد کارفرما را بگیرد.

مواردی که در این قسمت به آن اشاره می کنیم، خیار عیب را مطرح می کند.

یعنی اختیاراتی که برای کارفرما در صورت بروز عیب ایجاد می شود.

بر اساس ماده 422 قانون مدنی اگر عیبی در مورد قرارداد و یا معامله آشکار گردد، مشتری یا طرف اول قرارداد می تواند سه کار انجام بدهد.

یا درخواست فسخ معامله را داشته باشد یا موضوع معامله شده را کاملاً قبول کند یا درخواست اَرش از طرف دیگر معامله داشته باشد.

اَرش در اصطلاح حقوق، تفاوت هزینه کالای سالم و کالای معیوب است.

زمانی که تحویل موقت صورت گرفته است و بهره برداری در حال انجام است، بر اساس بند دو ماده 429، امکان فسخ وجود ندارد.

پس کارفرما اقدام به أخذ اَرش یا هزینه کارهای معیوب از پیمانکار می کند.

البته در قرارداد فرصتی به پیمانکار داده می شود که خود این ایرادها را برطرف نماید.

یادمان باشد پیمانکار به هیچ عنوان نمی تواند به بهانه تحویل دادن پروژه از برطرف سازی عیب هایی که بعداً خود را نشان می دهد، سر باز زند.

زیرا که بر اساس ماده 424 قانون مدنی، برطرف سازی عیب های مخفی نیز که بعدا خود را نشان می دهد، بر عهده پیمانکار است.

ولیکن در قانون مدنی، ماده بسیار مهمی وجود را که می تواند برای پیمانکاران بسیار کارآمد باشد.

در این ماده اشاره می دارد خیار عیب بعد از علم به آن فوری است.

به زبان ساده بگوییم که اگر عیبی در پروژه پیش بیابد ولی کارفرما از ابلاغ آن به به پیمانکار به هر دلیلی پرهیز کند و این عیب گسترش پیدا کند، پیمانکار قادر خواهد بود از برطرف سازی این عیب گسترش یافته امتناع ورزد.

بنابراین در پاسخ به سؤال اصلی، باید گفت، به دلیل آنکه حفاظت و نگهداری و بهره برداری در دوره تضمین بر عهده کارفرما می باشد، و با توجه به اینکه صحت عملیات موضوع پیمان در زمان تویل موقت مورد تأیید مهندس مشاور و کارفرما قرار گرفته است، در صورت بروز عیب و ایرادی در این دوران، باید اثبات گردد که این ایرادهای ایجاد شده بواسطه عملکرد اجرایی پیمانکار بوده و نه به دلیل عدم بهره برداری و یا نگهداری مناسب از طرف بهره بردار، که در غیر اینصورت پیمانکار ضامن و مسئول نمی باشد. در این حالت می گوییم بار اثبات ادعا با مدعی است.

در اینجا می خواهیم بگوییم اگر ایرادی و یا عیبی در اجزاء پروژه پیش آمد، قبل از اینکه نامه ابلاغ برطرف سازی ایرادها را به پیمانکار بزنیم، چه گامهایی را باید طی کنیم؟

در بدنه کارفرمایی یا بهره برداری در گام اول بررسی می کنیم که آیا آسیب وارده بواسطه نگهداری و بهره برداری نادرست بوده؟

اگر جواب خیر است، به سراغ گام دوم می رویم.

در این گام بررسی می کنیم که آیا آسیب وارده به دلیل بروز بارهایی صورت گرفته که بیش از مقدار تعیین شده در طرح می باشد؟

شاید آسیب وارده به پروژه بواسطه شرایط فورس ماژور رخ داده، اگر جواب باز هم خیر است، به سراغ گام سوم می رویم.

آیا آسیب پیش آمده بواسطه طراحی نادرست یا عملیاتی که در تعهد کارفرما بوده است رخ داده؟

اگر در این گام هم به جواب خیر رسیدیم، به گام چهارم می رسیم که نتیجه آن خواهد بود که معایب ناشی از قصور پیمانکار در عملیات اجرایی است.